ყოფილი პარლამენტარი, გოჩა ჯოჯუა, საქართველოდან ჩასული ერთ-ერთი ბოლო ადამიანია, რომელმაც ბადრი პატარკაციშვილი ცოცხალი იხილა. იგი ამბობს, რომ მან და ოლიგარქმა თითქმის ხუთი საათის მანძილზე ისაუბრეს და ორი კვირის შემდეგ ახალი შეხვედრაც დაგეგმეს. ეს შეხვედრა კი უკვე აღარ შედგა, სხვაგვარად განვითარდა მოვლენები და ფორტუნამაც სხვაგვარად გადაწყვიტა: ბადრი ხელისუფლებასთან დაპირისპირებაში სასტიკად დამარცხდა და თავიც წააგო.
`ქრონიკა+~-სთან გოჩა ჯოჯუა კი იმ დეტალებს იხსენებს, რაზეც მას და ბადრი პატარკაციშვილს ჰქონდათ საუბარი:
_ იმით მინდა დავიწყო, რომ ბოლო ადამიანი არ ვარ, ვინც ბადრი ლონდონში ნახა, ჩემს შემდეგ შარანგიაც სტუმრობდა, ამაზე ქვემოთ მოგახსენებთ. მოკლედ, მე ბადრი ფიზიკურად ლონდონში გავიცანი, მანამდე მხოლოდ `სკაიპით~ ვურთიერთობდი, სხვა კავშირი მასთან არ მქონია. `სკაიპით~ კი, შტაბის მუშაობის პერიოდში, გარკვეულ საკითხებზე შესათანხმებლად ვუკავშირდებოდი. ეს იყო ფრაგმენტული ურთიერთობა. ეს ის პერიოდია, როცა ბადრიმ პოლიტიკაში მოსვლა გადაწყვიტა. ამის შესახებ ვალერი გელბახიანისგან გავიგე და დავიწყეთ საქმიანობა, რომ ბადრის პოლიტიკაში მოსასვლელად ნიადაგი მოგვემზადებინა. გარკვეულ პოლიტიკურ წრეებთან ვურთიერთობდით, იგი კი თავის მხრივ ურთიერთობდა, რაღაცას ვალაგებდით. მოკლედ, მზადდებოდა მისი გამოჩენა პოლიტიკურ არენაზე.
_ თავიდან რა დოზით აპირებდა პოლიტიკაში შემოსვლას და რა ამბიციები ჰქონდა?
_ მაშინ პარლამენტის წევრები ვიყავით მეც და ვალერი გელბახიანიც. ფრაქცია ყალიბდებოდა და გვქონდა ინფორმაცია, რომ ბადრი უკვე აპირებდა, ღიად გაეკეთებინა განცხადება პოლიტიკაში შემოსვლასთან დაკავშირებით. თუმცა ვიდრე ამ ყველაფრის ფორსირება მოხდებოდა, იყო გეგმა, რაღაც გარკვეული პოლიტიკური ჯგუფი ხომ არ შეგვექმნა ბადრის ლიდერობით.
_ ეს რა პერიოდია?
_ სანამ ბადრი განაცხადებდა პირველად თავისი გადაწყვეტილების შესახებ პოლიტიკაში მოსვლაზე. იმ პერიოდში ოლიმპიური კომიტეტიდან წამოვიდა კიდევაც, როდესაც დაპირისპირება მოხდა მასსა და მმართველ გუნდს შორის. ეს სიტუაცია დროთა განმავლობაში მწიფდებოდა. ჩვეულებრივი რამეა: როცა ადამიანებს, ან ჯგუფებს შორის ელემენტარული ურთიერთობა შეუძლებელია და ერთმანეთს ვერ ეთვისებიან, ამის შემდეგ იწყებენ ფიქრს, თუ როგორ გააგრძელონ თავიანთი ცხოვრება და ურთიერთობა. ბადრი ის პიროვნება იყო, რომელიც, ასე ვთქვათ, მხოლოდ ბიზნესმენობით არ შემოიფარგლებოდა. მას საზოგადოებრივი ცხოვრება უნდოდა და ამ საზოგადოებრივი ცხოვრების ნაწილია, ალბათ, პოლიტიკაც. ბადრიც მიიჩნევდა, რომ მას ჰქონდა სრული უფლება და ლეგიტიმაცია, სწორედ პოლიტიკური კუთხით ჩართულიყო ამ ცხოვრებაში, თუმცა მის ნაბიჯს არაერთგვაროვნად შეხვდნენ. მახსოვს, როცა ბადრიმ პირველად გააკეთა განაცხადი, მაშინ, ფაქტობრივად, მარტო ჭყონია იყო, რომელმაც, გარკვეულწილად, სოლიდარობა გამოუცხადა, ისიც მოზომილი, დანარჩენი ქართული ბიზნესი, რატომღაც, ხმაგაკმენდილი, თვალებდახუჭული და ყურზეხელაფარებული იყო.
_ რატომღაც~, თუ სააკაშვილის შიშის გამო?
_ სწორედ ამიტომ ვახსენე `რატომღაც~. შიში ადამიანს შეიძლება სულ ჰქონდეს _ ჩვეულებრივი ამბავია, ბიზნესმენს რახან ბევრი ფული აქვს და მსუქანია, ამიტომ უფრო მეტი შიში აქვს და სხვას ნაკლები? ყველა ადამიანს აქვს შიში, მაგრამ ყველამ უნდა დააფიქსიროს თავისი პოზიცია. თუმცა როგორც მოსდგამთ და ამაზე `ვეფხისტყაოსანშიც~ არის საუბარი, ავთანდილი რომ მიმართავს ვაჭრებს: `თქვენ, ვაჭარნი ჯაბანნი ხართ, ომისაცა უმეცარნი~. ვაჭრების წრეს ყოველთვის აწყობს კომფორტული დამოკიდებულება ნებისმიერ ხელისუფლებასთან, დიქტატურა იქნება ეს, ავტორიტარული თუ დემოკრატიული რეჟიმი. თუმცა არსებობს ბრწყინვალე მაგალითები, როდესაც ბურჟუაზიამ მოახდინა დიდი რევოლუციები. ბადრიც ასეთ პიროვნებათა ჯგუფს ეკუთვნოდა. არც ის იყო ჯაბანი და მან მიიჩნია, რომ პოლიტიკაში აუცილებლად საჭირო იყო გარკვეული კორექტივების შეტანა.
_ ძნელი დასაჯერებელია, რომ ოლიგარქმა ერთ მშვენიერ დღეს გაიღვიძა და გადაწყვიტა, ებრძოლა ქვეყანაში სამართლიანობის დასამკვიდრებლად. ლენინსაც კი არ მოუხდენია რევოლუცია პირადი ინტერესების გარეშე. მასაც ექნებოდა პიროვნული ფაქტორები.
_ რასაკვირველია. იმიტომ ვამბობ, რომ ადამიანები, უმეტეს შემთხვევაში, და მე არ ვაკნინებ ბადრის, როცა ამას ვამბობ, იმიტომ რომ ადამიანთა ძალიან დიდ ნაწილს ვგულისხმობ: როდესაც მას პირადად ეხებიან, ამის მერე იწყებს ის დანახვას, რომ თურმე ქვეყანაში ყველაფერი წესრიგში არ არის. ძალიან ცოტაა ის ნაწილი, რომელიც ასე არ ფიქრობს _ არსებობს რაღაც მომენტები, როცა პირადი ინტერესებიც აქვთ, მაგრამ მაინც ეგუებიან, ბადრი კი არ შეეგუა.
_ ეგ კი, გასაგებია, მაგრამ, იქნებ, კონკრეტულად გაიხსენოთ რამე პიროვნული მომენტი?
_ ამ შემთხვევაში ექსპერტი ვერ ვიქნები, მაგრამ რაც ვიცი, გარკვეული ბიზნესინტერესები დაეჯახნენ. საუბარია მთელ რიგ საკითხებზე. შეიძლება თავიდანვე ასე არ იწყება, მაგრამ აქ ლაპარაკია ფულზე. სხვათა შორის, ბადრისაც ვუთხარი, რომ ბიზნესმენის დამოკიდებულება პოლიტიკოსთან მიმართებით, უმეტეს შემთხვევაში, მცდარია. ჩვენ ახლა ვიწყებთ ამ ურთიერთობების ჩამოყალიბებას და მით უმეტეს იმ დროს ამაზე ზედმეტიც კი იყო საუბარი. ქვეყანას ამის ტრადიცია არ აქვს. აქედან გამომდინარეა, რომ ჩვენ კიდევ კარგა ხანს მოგვიწევს ცდა, სანამ ეს ურთიერთობა ცივილიზებურ სახეს მიიღებს. დღესაც კი, ჟარგონი რომ ვიხმაროთ, ბიზნესი `აბაროტს~ უღებს პოლიტიკოსებს ივანიშვილის სახით. ამის პირველი მცდელობა იყო ბადრისგან. ოღონდ ბადრი უფრო სხვა ფორმით ფიქრობდა. რაზეა საუბარი _ ბიზნესმენი უყურებს ასე: მე პოლიტიკოსს გადავუხადე ფული და ვიყიდე _ ასეთი დამოკიდებულებაა, იმიტომ რომ ბიზნესშია ასე, სადაც ბიზნესმენი ყიდულობს და ფულს იხდის, მაგრამ პოლიტიკოსის შემთხვევაში ეს ასე არ არის. პოლიტიკოსმა კი გამოგართვა ფული, მაგრამ მან იცის, რომ ეს მისი ფასი არ არის. ის პირიქით ფიქრობს, რომ შენ მეტიც უნდა გადაგეხადა. ეს რაც გამოგლიჯა, ის არის და პოლიტიკოსი ამ შემთხვევაში მართალია. ბადრისაც ვუთხარი ამის თაობაზე.
_ კონკრეტულად რა უთხარით?
_ სხვანაირად დავანახვე მისი ურთიერთობა პოლიტიკოსებთან. ვკითხე: საქართველოს ბიუჯეტი ხომ არის 7 მილიარდი? ეს შვიდი მილიარდი წარმოიქმნება საშემოსავლო, საგადასახადო, თუ საბაჟო შემოსავლებიდან. ესეც მხოლოდ 30 პროცენტია იმ საერთო თანხისა, საიდანაც ეს სახელმწიფოს ფული წარმოიქმნება. მინიმუმ, სამზე რომ გავამრავლოთ, ვიღებთ 21 მილიარდს. ბადრის ვუთხარი: შენ გინდა 21 მილიარდის პრეზიდენტობა, ამ ფულის კონტროლი გინდა და რამდენის ჩასადებად ხარ ამისთვის მზად? 10 პროცენტი მაინც არ არის ამ საქმეში ჩასადები? 10 პროცენტსაც თავი გაანებე, ერთი პროცენტის დახარჯვაც არ გინდა? ანუ ეს რატომ ვუთხარი, იცი? მე რომ 10 მილიონი მივეცი პოლიტიკოსს და მგონია, რომ ვიყიდე, ამ პოლიტიკოსმა ხომ იცის, რომ რასაც მე ვყიდულობ, ის ღირს 21 მილიარდ რაღაცა და შენ ამის ყიდვა გინდა 10 მილიონად? ამით ვერ დაიქვემდებარებ პოლიტიკოსს, რომელმაც თავისი ფასი კარგად იცის. არადა, ასეა მუდმივად, ასეთი დამოკიდებულება აქვს ბიზნესს და ამიტომ ვამბობ, რომ ეს მცდარი დამოკიდებულებაა. მტრულად ეკიდებიან ერთმანეთს და ახლა კი ბიზნესი უღებს `აბაროტს~. ხელისუფლებაში მოვიდა ბიზნესმენი, რომელიც პოლიტიკოსებს ვერ იტანს, იმიტომ რომ მან იცის პოლიტიკოსების ბუნება. ბადრისაც ჰქონდა ეს ფაქტორი: პოლიტიკოსები `კაი ტიპები~ არ არიანო. მე ვუთხარი, რომ რა შუაშია `კაი ტიპობა~, უბრალოდ, შენ უნდა იცოდე ამ ტიპებთან ურთიერთობა და რომ სინამდვილეში ვერასდროს ვერ იყიდი პოლიტიკოსებს-მეთქი. ბიძინამ, მაგალითად, იცის, რომ ვერც ერთ პოლიტიკოსს ვერ იყიდის. აბა, რატომ აკეთებს აქცენტს იმაზე, რომ მთავრობა უნდა იყოს ტექნოკრატიული? პოლიტიკოსების მოშორება უნდა, ამ კლასს ვერ იტანს საერთოდ. იმიტომ რომ ბიძინამ იცის, რამდენიც არ უნდა გადაიხადოს, პოლიტიკოსი ყოველთვის უკმაყოფილო იქნება. პოლიტიკოსი მიიჩნევს, რომ იგი უქმნის ბიზნესმენს გარემოს.
_ ბადრიმ რა გიპასუხათ, როცა ამ თემაზე ესაუბრეთ?
_ მას გაუკვირდა და მითხრა: მე არ ვყოფილვარ მზად შენთან სასაუბროდო, ორი კვირა მჭირდება, რომ რაღაცებში გავერკვეო. პირდაპირ ვუთხარი, თუ რა უმარტივესი პრინციპები უნდა გაეთვალისწინებია პირველ რიგში პოლიტიკური ორგანიზაციების შესაქმნელად.
_ ეს `სკაიპში~ უთხარით, თუ ლონდონში შეხვედრისას?
_ ლონდონში.
_ მოდით, ამ შეხვედრის დეტალებზე ვისაუბროთ, ვისი ინიციატივა იყო თქვენი ლონდონში ჩასვლა?
_ ბადრის. ეს ის პერიოდია, როცა ტელევიზიით უკვე გავიდა კოდუასა და ბადრის ჩანაწერები, ასევე ატრიალებდნენ ვალერი გელბახიანისა და კოდუას ჩანაწერებს. ფაქტობრივად, აქ უკვე ხალხი რომ დაჭერას ელოდება, ის სიტუაციაა: გელბახიანი სომხეთშია, ხალხი გაფანტულია და არის კონტაქტის პრობლემა. მეც მარტივად უნდა განმესაზღვრა, რა ხდებოდა, იმიტომ რომ ძალიან ბევრი კითხვის ნიშანი გამიჩნდა.
_ მაგალითად?
_ თუნდაც ამ კადრების გასვლასთან დაკავშირებით. კი, ჩვენ ვამბობთ, რომ ფალსიფიცირებულია, მაგრამ ფაქტია, რომ რაღაცა ხდება, ანუ სტერეოტიპები არსებობს ხოლმე ასეთი, რომ ადამიანებს აქვთ ჩამოყალიბებული, თითქოს ვიღაცა ვიღაცას ღალატობს და თუ ვინმეს მიიჩნევენ უფროსად და მერე იმ უფროსთან, იგივე მეფესთან, ვინმე რამეში ვერ შეთანხმდება, სტერეოტიპი ასეა, რომ ღალატობს და აგენტია. იქნებადა, ის უფროსი ღალატობს თავის პრინციპებს?!! ასეთი რამ რომ არ ყოფილიყო ჩვენ შორის, ამას სჭირდებოდა გარკვევა. მთელი რიგი კითხვები უნდა გამერკვია, კერძოდ, ის, თუ რას აპირებდა პატარკაციშვილი? მე არც ფული მაქვს, არც ჯარი მყავს, ერთადერთი რაც მაქვს, ეს არის ჩემი ინტელექტი და ცხოვრებისეული გამოცდილება. ამ გამოცდილებას და ინტელექტს ვახმარ ვიღაცას, რომელიც ამაში ფულს დებს და ამით ვხდებით კომპანიონები. როდესაც ჩემს ზურგს უკან სხვა რაღაცა ხდება, მე არ ვარ ის ადამიანი, რომ ასეთ საქმეში მივიღო მონაწილეობა. ვერ ვეგუები ასეთ რამეს და ჩემი ცხოვრების ისტორია არის ეს არშეგუება, ასლანთანაც იყო ეს და `ნაცებთანაც~... მე ვუთხარი ბადრის, რომ გაჭირვებაში კაცს არ ვტოვებ და არ გავრბივარ, მაგრამ მე უნდა ვიცოდე, რას ვაკეთებ. ის ლონდონში ზის, ერთი გაქცეულია, მე აქ იდიოტის როლში ვარ, როდის დამიჭერენ არ ვიცი, ხალხი შემოფანტული და გაქცეულია, ამიტომ ყველაფერი უნდა ვიცოდე, რაც ხდება, ასე არ არის, პასუხისმგებლობები გვაქვს და ჩემს ზურგს უკან რაც ხდება, ყველაფერი უნდა მცოდნოდა. არავისთან არ მაქვს ვერტიკალური ურთიერთობა. ვერც ქვემოდან ზემოთ ვუყურებ ვინმეს და ვერც ზემოდან ქვემოთ. ჩემი ურთიერთობა ჰორიზონტალურია ნებისმიერ ადამიანთან, მეეზოვე იქნება, მინისტრი, თუ პრეზიდენტი. ამიტომ ბადრისთან იყო ეს მომენტი, რომ თუ გვინდა ურთიერთობა, მაშინ უნდა გავარკვიოთ ყველაფერი. ერთი ვარიანტი იყო ისრაელში შეხვედრაზე, მეორე _ ლონდონში. მოხდა ისე, რომ ლონდონი გადაწყდა, ისრაელი ამოვარდა და გავფრინდი და ჩავედი ლონდონში. სხვათა შორის, ძალიან თბილად დამხვდა, ოჯახთან ერთად ვისაუზმეთ და შინაურული გარემო შეიქმნა თავიდანვე.
_ ლონდონში სად შეხვდით, თავის სახლში, თუ სასტუმროში?
_ თავის სახლში, საუზმის შემდეგ ავდექით და გავედით, ცალკე დავსხედით სალაპარაკოდ. საუბარს ესწრებოდა კიდევ ერთი ადამიანი. გულში კი გამეცინა და ვიფიქრე: `ეს ადამიანი, ბადრი რომ კოდუას ხვდებოდა, სჯობდა, მაშინ დასწრებოდა-მეთქი~.
_ ვინ იყო?
_ მოტკინი _ ბერეზოვსკისა და პატარკაციშვილის უახლოესი პირი, რომელიც ბევრი რამის საქმის კურსში იყო. მარტო მენეჯერი არ იყო, მას ყველა მნიშვნელოვან საქმესთან დაკავშირებით აყენებდნენ საქმის კურსში. მოკლედ, იქ იყო და ბადრიმ მითხრა, _ თუ არ იქნები წინააღმდეგი, დაესწროს ჩვენს საუბარსო. დიდი სიამოვნებით დავთანხმდი. ასეთ შემთხვევებში უკეთესიც კია, როცა მესამე ადამიანი ისმენს საუბარს. ჩვენ რუსულ ენაზე ვსაუბრობდით საერთო სიტუაციაზე. ალბათ ოთხი-ხუთი საათი ვისაუბრეთ. ამ დროს ვუთხარი ყველაფერი ის, რაზეც ზემოთ მოგახსენეთ, ანუ რაში არ ვეთანხმებოდი და ასევე გაურკვევლობა რომ მქონდა ძალიან ბევრ საკითხში.
_ მაინც, რაში მდგომარეობდა ეს გაურკვევლობა?
_ მე გეტყვით ერთ რამეს: იმის გამო, რომ მას რაღაც პოლიტიკური გამოცდილება რუსეთში უკვე დაუგროვდა, რასაკვირველია, სხვა ბიზნესმენებთან შედარებით, მეტად ინფორმირებულიც იყო და გარკვეული თამაშის წესებიც ესმოდა... მაგრამ, საბოლოო ჯამში, ის მაინც არ იყო პროფესიონალი, აქედან გამომდინარე, ვფიქრობ, რომ ძალიან უხეში შეცდომები დაუშვა. ეს შეცდომები რომ არა, ნამდვილად შეიძლებოდა სხვა რეზულტატის მიღება, მაგრამ ბადრი სავსებით მოუმზადებელი იყო მთელ რიგ საკითხებში.
_ ჩვენ ზოგადად ვსაუბრობთ. მაინც, რაში გამოიხატება მისი მოუმზადებლობა და შეცდომები, თუნდაც ყველაზე უფრო რაც მოგხვდათ თვალში, ის რომ გაიხსენოთ?
_ თუნდაც იგივე კოდუასთან შეხვედრა! ხშირად საუბრობენ, რომ თითქოს ეს შეხვედრა ვალერი გელბახიანის ინიციატივით შედგა. სხვათა შორის, პირველად ეს ვერსია გაჟღერდა. არადა, პირიქით იყო: გელბახიანისა და კოდუას შეხვედრა იყო თავიდან ბოლომდე ბადრის ინიციატივა და ბადრი აძალებდა, გინდა თუ არა, შეხვდი, იმიტომ რომ იქ ჩარეული პიროვნება, გარკვეულწილად, პასუხისმგებელი იყო, რომ ეს შეხვედრა აუცილებლად მომხდარიყო, რომ შემდგომ მეორე შეხვედრა შემდგარიყო ბადრისა და კოდუას შორის. საკითხი იმდენად მარტივად და გულუბრყვილოდ ჩანდა, რომ ამ ხაფანგში თავის გაყოფა, თითქოსდა გამოცდილი კაცისთვის, წარმოუდგენელი იყო.
ბადრის ვუთხარი, რომ ეს შეცდომა იყო, მან კი ასეთი რამ მითხრა: რატომ არავინ მიაქცია ყურადღება, რომ მანდ მთავარი მუღამი იყო კოდუას აღიარება, რომ ვინმე `მასტერა~, რომელსაც ჰქონდა დავალება მიცემული და თავისით არ მოქმედებდა, შეხვდა ვინმე ჩეჩენ `ბოევიკს~ და შეუკვეთა ბადრის მკვლელობა. მე მინდოდა, რომ კოდუას ეს ეთქვაო და მართლაც ამბობს ამას კოდუა, მაგრამ მაშინ ჩაიკარგა ეს. კოდუა ამბობს, რომ ეს `მასტერა~ შედის კონსტიტუციური უსაფრთხოების რაღაც შემადგენლობაში, ის ჩემს დაქვემდებარებაში არ არისო. რეალურად ბადრის სჭირდებოდა კოდუას ეს აღიარება. ბადრიმ ეს ყველაფერი უთხრა სამართალდამცველებს, მაგრამ ხომ გეუბნებით, სხვა თემებმა გადაფარა. ეს გახმაურებული ფაქტია. რაც შეეხება ჩაწერას, სინამდვილეში, ინგლისის სადაზვერვო სამსახურები იწერდნენ. კიდევ ვიმეორებ: იმ საუბარში ისეთი რაღაცები ითქვა, რომ საერთოდ გადაფარა მერე ყველაფერი.
_ რას გულისხმობთ?
_ აქ საუბარია, ერთი მხრივ, ძალიან მიამიტურად: როგორ შეიძლება, რომ სისხლი არ დაიღვაროს, გადატრიალება არ მოხდეს, მაგრამ ხელისუფლება შეიცვალოს და ეს უმტკივნეულოდ მოხდეს? ეს საუბარი ჯერ ვალერისთან შედგა. ვალერიმდე კოდუა ბადრისთან არ მიდიოდა. ბადრის მოთხოვნით ვალერისა და კოდუას შეხვედრაზე გელბახიანი უნდა ყოფილიყო მაქსიმალურად გახსნილი, მას უნდა დაეჯერებინა კოდუა, რომ მათი თანამშრომლობის შედგომა შეუძლებელი არ იყო. თანაც ვალერი ნიადაგს მოუმზადებდა ბადრისა და კოდუას შეხვედრას. თუ დაუკვირდებით ვალერისა და კოდუას საუბარს მთლიანობაში და არა ფრაგმენტულად, იქ კარგად ჩანს, რომ ვალერი ეუბნება კოდუას: თქვენ წაგებული გაქვთ, იმიტომ რომ ხალხის განწყობა თქვენ საწინააღმდეგოდაა, ჩვენ დავხარჯავთ ამაში ფულს და ყველაფერ ამას ლეგალურად გავაკეთებთ. ტექნოლოგიებსაც კი უშიფრავს, თუ რას და როგორ გააკეთებენ. რეალურად ეუბნება: მოდი, რა, მოძებნე გადარჩენის გზა და თანაც გმირიც გახდები, იმიტომ რომ თუ ამ რეჟიმს დაუპირისპირდები, ჩვენ გაქცევთ გმირადო.
მოკლედ, ეს იყო ისეთი ხაფანგი, რომელშიც ასე თავის გაყოფა არ ღირდა. როცა ასეთ დაპირისპირებაზე მიდიხარ, ყველაფერს თავისი წესები აქვს. აი, ამ წესების მიღმა როგორც კი იწყებ რაღაც გარკვეულ მოქმედებას, მაშინვე შეიძლება საპირისპირო დარტყმა მიიღო. არ შეიძლება, ასეთ სიტუაციაში მოწინააღმდეგე მხარე არ შეაფასო. მით უმეტეს, რომ ამ მოწინააღმდეგე მხარეს ჰქონდა კიდევ ერთი მთავარი კოზირი _ საერთაშორისო მხარდაჭერა, მარტივი მიზეზის გამო: იმ მხარეს, ანუ ბადრის, რომელიც მათ საპირისპიროდ მოდიოდა, არ აღიქვამდნენ სერიოზულად და პოლიტიკის ნაწილად. იგი მათთვის შეიძლება იყო კარგი ბიზნესმენი, მაგრამ რუსეთში ვინც ფული იშოვა, ყველას კითხვის ნიშანი აქვს დასმული, რადგან ამ სივრცეში ფული იშოვებოდა ავანტურით და კანონდარღვევით.
_ ინგლისურ ჩანაწერს რა ბედი ეწია?
_ ერთი საინტერესო რამე მოხდა: როდესაც გელბახიანი-კოდუას საუბარი გავიდა, ბადრიმ უთხრა პრესცენტრის უფროსს, გუგა კვიტაშვილს, რომ ცოტა ხანში გამოვაგზავნით მასალასო. მეორე, თუ მესამე დღეს მეუბნებიან, რომ მაგარი მასალა წამოვა `სკაიპით~. ერთი ადამიანი იყო, ვინც სასტუმრო `საქართველოში~ ცხოვრობდა და მის `სკაიპზე~ უნდა მოსულიყო ეს ინფორმაცია. წავედით მე, გუგა და კიდევ შტაბის ერთი წევრი. ავედით, ძალიან ძნელად მოდიოდა `სკაიპში~ ეს მასალა, დიდი ხანი მოუნდა, ღამის სამი-ოთხი საათია და ნაწილი გადმოვიდა. ამავდროულად, კავშირი მაქვს სომხეთში გელბახიანთან, საიდანაც "გვბალელშიკობენ". თან ვიცი, რომ მოდის ჩვენთანაც და პარალელურად მიდის "იმედში". მოკლედ, დავიწყეთ ამ ჩანაწერის გაშიფვრა, მაგრამ ეს მხოლოდ პირველი ნაწილი იყო, მეორე ნაწილი მოდის ამასობაში. სომხეთიდან დარეკეს და მკითხეს, თუ რა შთაბეჭდილება მქონდა? მე ვუპასუხე, რომ კი ვნახე, მაგრამ ეს ის არ არის, რასაც ველოდებოდი. იქ კოდუა თავისი დედის ბიზნესზე ლაპარაკობს, გამწეწეს და რაღაცები მიქნესო. მოკლედ, ბევრი არაფერი. მითხრეს, რომ ეგ არაფერი, მეორე ნაწილი უფრო მაგარიაო და მალე წამოვაო, იმ მეორეში ლაპარაკობს ამ `მასტერაზე~ და, ეტყობა, ამას თვლიდა ბადრი, რომ ეს იყო მაგარი მასალა. ჩემთან ერთად მყოფებს ვუთხარი, რომ მეორე ნაწილის მოსვლას სამი საათი მაინც დასჭირდებოდა, _ წავალ, დავისვენებ, სანამ სრულად მოვა და მერე გავაკეთოთ ანალიზი-მეთქი. მოკლედ, დილაა, ალბათ, თერთმეტი საათი იქნება, ბავშვი მაღვიძებს, _ დედამ დარეკაო, ტელევიზორი ჩართოს და ნახოს, რა კადრები მიდისო. ჩავრთე და რასაც რამდენიმე საათის წინ `სკაიპში~ ვუყურებდი, ოღონდ ხმაც, ტიტრებიც, მოკლედ, დაწყობილ-დალაგებული გადის ყველაფერი.
_ რა საინტერესოა. ეს გადმოგიგზავნეს თქვენ სასტუმრო "საქართველოში" და "იმედს", როგორ მოხვდა იმათ ხელში?
_ სწორედ მაქეთ მიმყავს საუბარი. მასალა, რომელსაც მე ვუსმენდი, მოდიოდა ხარვეზებით და ხმა ისმოდა ძალიან ცუდად, აქედან გამომდინარე, როცა საუბრობენ, რომ `იმედიდან~ და `საქართველოდან~ გავიდა კადრები, ეს მიმაჩნია ტყუილად მარტივი მიზეზის გამო _ ვერ შეძლებდნენ ასე სწრაფად გაშვებას. ხომ გეუბნებით, ხარისხიც დაბალი იყო და ტიტრების დადებასაც ხომ დრო სჭირდებოდა? ფაქტობრივად, აქ მთავარი ის არის, რომ ჩვენ უფრო გვიან მივიღეთ, ვიდრე ხელისუფლებამ, რომელსაც ადრევე ჰქონდა ეს ჩანაწერი.
_ თუ ეს "იმედიდან" გადაცემული არ იყო და არც თქვენგან გასულა, მაშინ კოდუას ჩანაწერი გაუშვიათ, სხვა ვარიანტი არის?
_ მე ვფიქრობ, რომ ეს ინგლისის მხარემ გააკეთა. ხომ გითხარით, რომ კოდუასა და ბადრის საუბარს ინგლისის სპეცსამსახურებიც იწერდნენ.
_ ინგლისელებმა გაუჩალიჩეს ბადრის?
_ არა, თვითონ გაიჩალიჩა. კიდევ ვიმეორებ: ინგლისელებისთვის მიხეილ სააკაშვილი იყო ამერიკის მიერ ხელდასხმული! ბადრის რაც უნდოდა ეჩვენებინა, რომ მის მოკვლას აპირებდნენ, კი ბატონო, მაგრამ ამას მოჰყვა სხვა ამბებიც. იქ გადამეტებული საუბრები იყო: აფხაზეთი როგორ უნდა მოგვარდეს და კიდევ ბევრი რამ და კოდუას რომ ჰპირდება, მე შენ მოგცემ ნომერს, რომელზეც ფულს მიიღებო, ეს უკვე ინგლისელებისთვის დანაშაული იყო. დღემდე არ ვიცი, რისთვის სჭირდებოდა ამ ყველაფრის მოყოლა ასე გახსნილად?
მე ვფიქრობ, რომ პროკურატურაში ორივე ჩანაწერი უნდა ინახებოდეს. ერთ ნაწილში რაღაც მომენტში ხმა წყდება და აღარ ისმის მათი საუბარი, დანარჩენი ყველაფერი ისმის, ჭიქის დადებაც კი, მაგრამ მერე ესენი გადიან აივანზე და იქ უკვე ხმა აღარ ისმის. მეორე ნაწილში ეს საუბარიც არის, ანუ ორი სხვადასხვა აპარატურა იწერდა ყველაფერს.
_ როცა თქვენ ინგლისში შეხვდით, საუბრის ძირითადი თემა რა იყო?
_ პოლიტიკა... ძალიან საინტერესო გეგმები იყო, მასშტაბური პიროვნება გახლდათ ბადრი. ვიმეორებ: როცა მას ყველაფერი ავუხსენი, მითხრა, შენთან სალაპარაკოდ მზად არ ვყოფილვარო, ორ კვირაში უნდა შევხვედროდით და უნდა ჩამოვყალიბებულიყავით, თუ როგორ ვაკეთებდით პარტიას, რომელიც მიიღებდა არჩევნებში მონაწილეობას და ჩვენი ამოცანა იყო, მაქსიმალურად მეტი ხალხი შეგვეყვენა პარლამენტში. ისიც ვუთხარი, რომ ჩვენ უნდა დავეხმაროთ სხვა ოპოზიციასაც. მოკლედ, საპარლამენტო არჩევნებისთვის მაქსიმალურად დიდი რაოდენობით ხალხი უნდა გვყოლოდა. მკითხა, თუ რა თანხები იყო დაახლოებით საჭირო, ყველაფერი ჩამოვუწერე.
_ რამდენის დახარჯვას აპირებდა?
_ ეგ მარტივად ითვლება, რა ორგანიზაციის მიხედვით რამდენია საჭირო, რომ ყველგან მოაწესრიგო სიტუაცია. მან თქვა რომ, ამ საკითხს ელემენტარულად მარტო ვერ გადაწყვეტდა და პარტნიორებთანაც ჰქონდა სასაუბრო. რაც არ უნდა იყოს, მაინც დიდ პროექტზე იყო საუბარი და ამ დონის საკითხს მარტო ვერ გადაწყვეტდა მათ დაუკითხავად.
_ ჯამში, რამდენი მილიონის გამოყოფაზე იყო საუბარი?
_ თუ რა სჭირდება ხუთი წლის განმავლობაში პარტიას, კიდევ ბევრი ნიუანსი იყო გათვლილი საარჩევნო და არასაარჩევნო პერიოდში.
_ მოკლედ, 100 მილიონზე მაინც იქნებოდა საუბარი.
_ დიახ, თანაც საუბარი იყო პარტიაზე, რომელსაც ხელისუფლება უნდა ჩაენაცვლებინა. ჩანდა ერთი რამ: ეს კაცი იმდენად პასუხისმგებლიანი პიროვნება იყო, რომ ყოველთვის ჰქონდა კოლეგიალობის გრძნობა, ამიტომ აპირებდა, ყველაფერზე პარტნიორებს დალაპარაკებოდა.
_ შარანგია შეხვდა თქვენ მერე, ხომ არ იცით, რაზე ისაუბრეს?
_ საბოლოოდ გამოიკვეთა ერთი რამ: ბადრი ყოველთვის ცდილობდა, ნებისმიერი კონფლიქტური სიტუაცია მოლაპარაკებით გადაეწყვიტა, ყოველ შემთხვევაში, გაენეიტრალებინა მაინც. იგი ხელისუფლებასთან მტრობის შემსუბუქების გზებს ეძებდა და შუამავალი სჭირდებოდა, რომელთანაც რაღაცას დაილაპარაკებდა, თუმცა იქვე ამბობდა, რომ თუ ისინი ამ შუამავლობის შემდეგ ვერაფერს გაიგებენ და ისევ ისე გააგრძელებენ, მაშინ მტრობა იქნება ბოლომდეო. ვფიქრობ, რომ სწორედ ამიტომ იყო ჩასული, თუმცა რა მოილაპარაკეს, ეს უკვე ჩემთვის უცნობია.
_ თქვენ საქართველოში ჩამოხვედით სტამბულიდან, სადაც ვანო მერაბიშვილსა და დათა ახალაიას შეხვდით.
_ ეს არ იყო სპეციალური შეხვედრა. შევდივარ აეროპორტში, თვითმფრინავში რომ ავდივარ, ვხედავ, რომ ვანო მერაბიშვილს თავი აქვს ბალიშზე შემოდებული და გვერდით მეუღლე უზის. გულში გამეცინა: `ეს დააძინეს უკვე-მეთქი~... ჩემს ადგილზე რომ მივედი, ვიღაც მოვიდა, შევხედე, დათა ახალაიაა, _ ვანოს რომ უყურებდი, გვერდით მეც ვიჯექიო. რას შვრები, საიდან მოდიხარო? _ ლონდონიდან ჩამოვედი-მეთქი, _ რომ ავფრინდებით, მერე დავილაპარაკოთო. `ნაცმოძრაობასთან~ ზღვარსგადასული ურთიერთობა არც არასოდეს მქონია. ჩვენ შორის პიროვნული ურთიერთობები ისეთი იყო, რომ რაღაცას არ გადააბიჯეს. მოკლედ, მერე რომ ავფრინდით, მერაბიშვილმა მეუღლე გადასვა და ერთად დავსხედით. ჩვეულებრივი მოკითხვის შემდეგ მკითხა, _ ბადრის რკინიგზაზე თუ ელაპარაკეო? მე ვუთხარი, _ ამ თემაზე ნაკლებად-მეთქი, _ რომ იცოდე, გვახევდა რკინიგზასო. მაგასთან ხელშეკრულება რომ დაგვედო და მართლა გაფორმებულიყო, გაჭედილები ვიყავითო. ფაქტობრივად, ჭიდაობას ვაგრძელებთო. თან ხაზი გაუსვა, _ ხომ იცი, წააგო, დამთავრდა ეგ ყველაფერი, შენ რას აპირებ, ასე გინდა ჩაყვეო? _ ჯერ არაფერი არ არის დამთავრებული-მეთქი, _ რაც მთავარია, ის აღარ არისო და აწი დანარჩენს რაღა აზრი აქვსო?
_ მთავარში რა იგულისხმა?
_ პრეზიდენტის არჩევნები იყო მათთვის მთავარი გადამწყვეტი, ამ არჩევნებზე გადავრჩით, _ ეს მომენტი იყო და აწი რაც უნდათ, ის გაუკეთებიათო. მოკლედ, სულ ეს იყო ჩვენი საუბარი. მერე უკვე აღარც ჩემი და ბადრის შეხვედრა შედგა და ყველასთვის კარგად არის ცნობილი, რაც მოხდა.
დასასრულ, ისევ მინდა გავიმეორო: მთელი რიგი შეცდომები რომ არა, შეიძლებოდა ყველაფერი სხვანაირად განვითარებულიყო.
დავით დევიძე
"ქრონიკა +"
