ეს იყო გენერალური რეპეტიცია იმ ყველაფრისა, რასაც „ნაცმოძრაობა" მთელი ზაფხულის განმავლობაში გვიანონსებდა. „თავისუფალი ზონის" წევრების მიერ „ასავალ-დასავალის" ჟურნალისტის, ზაზა დავითაიას უმოწყალოდ ცემის შემდეგ, ფრონტის ხაზი გაიხსნა და ერთმანეთს დაუპირისპირდა არასამთავრობო ორგანიზაცია „თავისუფალი თაობა" და „თავისუფალი ზონა", რამაც გააჩინა ერთი მთავარი კითხვა, - დგას თუ არა ქვეყანა სამოქალაქო დაპირისპირების ზღვარზე.
ექსპერტი მამუკა არეშიძე „ქრონიკის კითხვებს პასუხობს.
- 2003 წლის „ვარდების რევოლუცია" სწორედ ასე იწყებოდა, არასამთავრობო ორგანიზაცია „კმარა" განსაკუთრებული დესტრუქციულობით გამოირჩეოდა და ელვისებური სისწრაფით ედებოდა მთელ რეგიონს, „კმარა" შეცვალა „თავისუფალმა ზონამ", ფიქრობთ თუ არა, რომ რევოლუციური სცენარი განმეორდება?
- იმას, რაც დღეს ხდება, სამოქალაქო დაპირისპირების ზღვარს ვერ დავარქმევთ, ეს კეთდება იმისთვის, რომ შეიქმნას უარყოფითი საზოგადოებრივი აზრი, ოღონდ ქვეყნის გარეთ. „ნაცმოძრაობის" გათეთრების პროცესი ქვეყნის შიგნით არ ხდება, „ნაციონალური მოძრაობა" ძირითადად ხელისუფლების დისკრედიტაციაზე მუშაობს და არა საკუთარი იმიჯის გათეთრებაზე. მათი მიზანია წარმოაჩინონ, რომ ამ ქვეყანაში ყველაფერი ძალიან ცუდადაა. რაც შეეხება მეორე ეტაპს, თუ ეს ძალები გამოყენებული იქნება, არავითარი სამოქალაქო დაპირისპირება არ მოხდება, რადგან ამ ძალებს სერიოზული კატაკლიზმების გამოწვევა არ შეუძლიათ. მაგრამ ნუ დაგვავიწყდება, არსებობს მეხუთე კოლონა, როგორც ზოგიერთ სამინისტროში, ისე მმართველობით ორგანოებში, რომლებიც „ნაციონალური მოძრაობის" კონტროლქვეშ არიან დღემდე. აი, თუ ამ ძალების კონსოლიდაცია მოხდა და აქ სამხედრო თემაც შემოვიდა, მაშინ ყველაფერია შესაძლებელი.
- „სამხედრო თემაში" რას გულისხმობთ?
- აი, რას ვგულისხმობ სამხედრო თემაში, ერთ მაგალითს გეტყვით: ვანო მერაბიშვილის მინისტრობის დროს ციხეში საყოფაცხოვრებო დანაშაულის გამო სასჯელს იხდიდა პოლიციელი, მაგრამ ის მაინც ვანო მერაბიშვილის მზეს ფიცულობდა. ამას იმიტომ ვამბობ, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტროში ძალიან სერიოზული გავლენები აქვს „ნაციონალურ მოძრაობას". მე არ ვგულისხმობ საპატრულო საგამოძიებო სამსახურებს, ნუ დაგავიწყდებათ, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტროს ჰყავს რამდენიმე სპეცდანიშნულების რაზმი, ეს რაზმები იყო ვანო მერაბიშვილის შექმნილი და მასთან ძალიან დაახლოებული. არ დაგავიწყდეთ,რომ მერაბიშვილი ამ თავისი კონტინგენტით ამაყობდა, სხვათა შორის ისინი 2008 წლის ომში ძალიან ვაჟკაცურად იბრძოდნენ, ეს ის ხალხია, ვინც მერაბიშვილმა გამოაჩინა და რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, ისინი დღემდე მერაბიშვილის მზეს ფიცულობენ.
- თქვენ ძალიან სერიოზულ განაცხადს აკეთებთ, შესაძლოა ამ ძალოვნებმა იარაღი აიღონ და ხელისუფლებას დაუპირისპირდნენ?
- მე ამას არ ვამბობ, სულაც არ მაქვს სურვილი პანიკის მთესველად მომნათლონ, როცა თქვენ მეკითხებით აბსოლუტურად სწორად და გასაგებად, რა ძალებს შეიძლება დაეყრდნოს „ნაციონალური მოძრაობა", მე გპასუხობთ და იმ ძალებს ვასახელებ. ჩვენ ყოველთვის ვიწყებთ მსჯელობას, ჰყავს თუ არა ელექტორატი „ნაციონალურ მოძრაობას" იმდენი, რომელსაც ქუჩაში გამოიყვანს და სერიოზულ ფონს შექმნის. არა და, ეს არის მედლის ერთი მხარე, მაშინ როცა არსებობს ორგანიზებული ჯგუფები, რომლებიც სხვადასხვა სტრუქტურებში არიან გადანაწილებულნი და არსად არ ჩანან. სპეციალური დანიშნულების რაზმი, რომელზეც უკვე მოგახსენეთ, შეიძლება იყოს სხვა სტრუქტურაშიც, მაგალითად, პარლამენტის ან კანცელარიის აპარატში. უბრალოდ, განსხვავება ისაა, რომ შს სამინისტროს შესაბამის ჯგუფებს აქვთ იარაღი.
- ქუთაისში პოლიციელის მხრიდან 21 წლის ახალგაზრდის მკვლელობას მოჰყვა ეჭვი, ეს ხომ არ იყო გამიზნული პროვოკაცია?
- პირველ რიგში, ვუსამძიმრებ გარდაცვლილის ოჯახს, იმ პოლიციელმა კი თავის თავსაც დაუშავა და დაკავებულია, თუმცა, რასაკვირველია, გამორიცხული არ არის სიტუაციის დასაძაბად ვიღაცებს ასეთი დავალება ჰქონდეთ მიცემული. ეს კონკრეტული შემთხვევა ამ კატეგორიას განეკუთვნებოდა თუ არა, ეს ჩემთვის რთული სათქმელია, მაგრამ ბევრ უცნაურობას ვატყობ. წინა ხელისუფლების დროს პატრული უფრო სწრაფად რეაგირებდა, ვიდრე ახლა. ისეთი შთაბეჭდილება მრჩება, რომ გამოძახებაზე სპეციალურად აგვიანებენ. ზოგიერთი გახმაურებული გამოძიების დამუხრუჭება, ჟვანიას საქმე იქნება ეს, ლაფანყური თუ სხვა, მაფიქრებინებს, რომ ვიღაცები ხელს უშლიან ამ პროცესს და ვინ არიან ეს ვიღაცები, თუ არა წინა ხელისუფლების წარმომადგენლები, რომელთაც აქვთ დავალება, ეს საქმეები გამოძიებული არ იყოს? რასაკვირველია, აქ არაპროფესიონალიზმიც დიდი დოზითაა, მაგრამ მე მაინც მრჩება შთაბეჭდილება, რომ ეს ვიღაცის დავალებით კეთდება.
- გიგი უგულავამ თავის ცნობილ წერილში დაგვიანონსა, რომ ხელისუფლებას აპოკალიფსს მოუწყობენ. ჯერ კიდევ რამდენიმე თვის წინ ირმა ინაშვილმა განაცხადა, რომ „ნაციონალურ მოძრაობას" აქვს სტუდია, სადაც ხდება ფილმების გადაღება და სულ მალე შემოგვთავაზებენ დადგმულ კადრებს, თითქოს, დღესაც აუპატიურებენ პატიმრებს ციხეებში. სანდო წყარო „ალიასთან" საუბარში აცხადებს, რომ „ნაციონალები" გაიტაცებენ საკუთარ თანაპარტიელებს, საკუთარი ტელევიზიის ჟურნალისტებს და ამას დააბრალებენ ხელისუფლებას. ის, რაც შს მინისტრმა „ალიასთან" ინტერვიუში განაცხადა, რომ კონკრეტული პოლიტიკური ძალა ფიქრობს სახელმწიფოს დამხობას, ფაქტობრივად, ყველაფერი აქეთ მიდის. ასრულდება თუ არა „ნაცმოძრაობის" ოცნება?
- მიუხედავად იმისა, რომ გიგი უგულავას წერილი ტონალობითა და ხელწერით ძალიან ჰგავდა მის შემოქმედებას, ჩემთვის მაინც კითხვებს ბადებს. გაცილებით მნიშვნელოვანია ჩემთვის გიგა ბოკერიას განცხადება, რომელმაც თქვა, რომ ეს ასე იქნება, ანუ მან დაანონსებულ აპოკალიფსს ლეგიტიმაცია მისცა. მე მახსენდება 2003 წელი, როცა „ნაციონალები" ყველაფერზე მიდიოდნენ, მახსოვს დაცხრილული მანქანა და ამის გამო ატეხილი ერთი ამბავი. ის ახალგაზრდა, რომელმაც მანქანა დაცხრილა, „ნაცმოძრაობის" აქტივისტი იყო და დღეს საერთოდ აღარა ჩანს. მახსოვს, ამ დაცხრილული მანქანის გამო იყო გაუთავებელი საინფორმაციო კამპანია მთელი კვირის განმავლობაში. სინამდვილეში, ყველამ ვიცოდით, იმ ახალგაზრდამ თვითონ როგორ ესროლა საკუთარ მანქანას და შემდეგ ეს გადააბრალეს ხელისუფლებას. იგივე ხდება ახლაც. არეულობა, ხელისუფლების დისკრედიტაცია, საბოტაჟი, - აი, ამ გზით მიდის „ნაცმოძრაობა". საქმე ისაა, რომ მათ იმდენად არ აინტერესებთ ქვეყნის ხვალინდელი დღე და იმდენად მონდომებულები არიან, რომ დაემხოს ეს ხელისუფლება, ყველაფერზე მიდიან. მე მაგალითად, არაფერი გამიკვირდება მათგან. „ნაცმოძრაობის" ზოგიერთმა წევრმა არც იცის, რამდენად შორს შეიძლება წავიდეს მათი ლიდერი. მათ ბევრად მეტი გამოცდილება აქვთ, ვიდრე 2003 წელს, ბევრად სერიოზული რესურსი აქვთ, როგორც ხალხის სტრუქტურებში, ასევე ფინანსური. დღეს ხელისუფლებას აქვს ყველა ბერკეტი, სიტუაცია წარმართოს და ესკალაცია არ დაუშვას. მაგრამ იმ ადამიანებით, რომლებიც ხელისუფლების 30 პროცენტს შეადგენს, ამის მიღწევა გაუჭირდება. სამხარეო უშიშროების სამსახურის უფროსები არიან ადამიანები, რომლებიც დღეს წინა ხელისუფლების მიერ იმართებიან. ლაშა ამირეჯიბი ქვემო ქართლის სამხარეო უფროსს ამხელს, მე არ ვიცი, რამდენად რეალურია ეს, მაგრამ, როგორც ჩანს, მას აქვს ინფორმაციები. ამიხსენით, როგორ შეიძლება კრიმინალური სამსახურის უფროსის მოადგილე იყოს ადამიანი, რომლის პასუხისმგებლობის საკითხს თავის დროზე აყენებდა სოზარ სუბარი? როგორ შეიძლება ასეთ ადამიანს ჩააბარო მთელი ქვეყნის ნარკოდანაშაულის გაკონტროლება? ნუთუ ვერ ხვდებიან, როცა ხშირად კანდიდატურებს სთავაზობენ, ეს სპეციალურად კეთდება, რომ ამ ადამიანებმა როგორმე მიაღწიონ მმართველ თანამდებობებს, რათა უფრო მეტი გააკეთონ დამკვეთებისთვის. მე მაოცებს ხელისუფლების უნიათობა, ჩვენ ხომ ვიცით, ის ფული, რომლითაც „ნაცმოძრაობა" აფინანსებს მათ მიერ შექმნილ არასამთავრობო ორგანიზაციებს, კეთდება აქ, ზოგიერთ მსხვილ საწარმოში, რომლებიც თავის დროზე მეპატრონეებს წაართვეს და ყველა ეს საწარმო კეზერაშვილის ქოლგის ქვეშ არის, ბათუმიდან და ფოთიდან დაწყებული, თბილისით დამთავრებული. ამ საწარმოებიდან მიღებული თანხები გაედინება საზღვარგარეთ და იქიდან ბრუნდება უკვე გათეთრებული ფული, ჰუმანიტარული და არასამთავრობო ორგანიზაციების დასაფინანსებლად. ერთ-ერთმა მცოდნე ადამიანმა, რომელიც ამ საკითხში კარგად ჩახედულია, მითხრა, რომ დღევანდელმა ხელისუფლებამ ამ თანხების ერთი მესამედის ბლოკირება მოახდინა, ხოლო ორი მესამედი ისევ ისე ტრიალებს „ნაციონალების" ხელშიო. კიდევ იცით, რა არის გაუგებარი? „თავისუფალი ზონა", ერთი მხრივ, აცხადებს, რომ ის არის სამთავრობო ორგანიზაცია და პარალელურად, ჩვენ ვისმენთ, რომ წარმოადგენს პოლიტიკურ კლუბს. მაშინ ნუღარ იძახიან, რომ არასამთავრობო ორგანიზაცია არიან და გასაგები იქნება ყველაფერი. რაღატომ ამბობს კობა ხაბაზი, რომ ეს არის არასამთავრობო ორგანიზაციაზე თავდასხმა?.. მისი ერთ-ერთი დამფუძნებელი ამბობს,რომ პოლიტიკური კლუბია, რომელიც თავს ესხმის ჟურნალისტებს და უმოწყალოდ სცემს მათ, მათი ხელისუფლების დროს „ნაცმოძრაობის" ჟურნალისტისთვის ხელი რომ დაგერტყა, მთელ მსოფლიოს შეძრავდნენ. არადა, მე ძალიან კარგად მახსოვს იმ ჟურნალისტების მდგომარეობა, რომლებიც „ნაცმოძრაობასთან" დაახლოებული არ იყვნენ. ძალიან კარგად მახსოვს პირადად თქვენი ეპიზოდი პოლიციელებთან შეტაკების, მახსოვს ტელევიზიებში შევარდნის ეპიზოდი, ჰოლდინგების გაჩერების, კონკრეტული ჟურნალისტების დატერორების... მახსოვს, კაკო ბობოხიძემ გაარტყა ხელი ირაკლი იმნაძეს, მახსოვს, როგორ სცემეს 26 მაისს ჟურნალისტები... ახლა კი, „ასავალ-დასავალის" ჟურნალისტს განსაკუთრებული სისასტიკით გაუსწორდნენ. ზაზა დავითაიას „ნაციონალურმა მოძრაობამ" ციხის ჯოჯოხეთი გამოატარა, ის იყო პოლიტიკური პატიმარი, ციხიდან გამოსვლის შემდეგ, რა თქმა უნდა, შეურიგებელი მტერი გახდა „ნაცმოძრაობის" და მათი მხილება გადაიქცა დავითაიას ცხოვრების წესად, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ შენ ჟურნალისტი სცემო.
- რაც თქვენ ჩამოთვალეთ ჟურნალისტების უფლებების დარღვევა, თუნდაც ეს რატომ არც ერთხელ არ მოხვდა ევროსაბჭოს რეზოლუციაში, არაფერს ვამბობ ადამიანის უფლებების უხეშ დარღვევაზე, პოლიციელების მხრიდან ადამიანების მკვლელობებზე.
- იმიტომ არ მოხვდა, რომ ამას პატრონი სჭირდება. ორგანიზებულობით „ქართული ოცნება" ვერ შეედრება „ნაციონალურ მოძრაობას", „ნაციონალურ მოძრაობას" ჰყავს კრეატიული ჯგუფი, რომელიც მუშაობს დასავლეთთან, თუ ასე მორიდებულად და თავშეკავებულად მოიქცევი ევროსაბჭოში, როგორც დღეს „ქართული ოცნების" წევრები იქცევიან, ვერც ვერაფერს გააკეთებენ, ძალიან დიდი შეცდომა იყო დაშვებული თავიდანვე, როდესაც „ქართულმა ოცნებამ"ლობისტურ კომპანიებთან კონტრაქტი გაწყვიტა და ყველაფერი საელჩოებს შეატოვა. ჯერ ერთი, დელეგაციები და საელჩოები ამ საქმისთვის არ არიან მოწოდებულები, მეორეც, ამას სჭირდება პროფესიონალების გუნდი, რომელიც ვერანაირად ვერ იქნება საელჩოს წარმომადგენელი და საპარლამენტო დეპუტაცია. კონკრეტული ჯგუფი უნდა არსებობდეს, რომელიც ხელისუფლების იმიჯზე იმუშავებს დასავლეთში, და რეზულტატსაც მივიღებთ. მეორე ფაქტორიცაა, „ნაციონალური მოძრაობა" ალიანსშია „ევროპის სახალხო პარტიასთან", ხოლო „ქართული ოცნება" - „ევროპის ლიბერალურ პარტიასთან" , ევროსაბჭოში კი ბევრად უფრო გავლენიანია „ევროპის სახალხო პარტია". ის რეზოლუცია, რომელიც ევროსაბჭომ მიიღო, ნამდვილად არის საგანგაშო, რადგან ეს არის საქართველოს ხელისუფლების იმიჯის დისკრედიტაციის სერიოზული მცდელობა. ეს დოკუმენტი საქართველოში ვერ იმუშავებს, იმიტომ,რომ ხალხმა ძალიან კარგად იცის, რას წარმოადგენს „ნაცმოძრაობა", მაგრამ ეს მუშაობს დასავლეთში, აი, ამაშია უბედურება. ამ ყველაფერს სჭირდება სერიოზული კონტრღონისძიებები. იმის არ იყოს, თქვენმა გაზეთმა გამოაქვეყნა, რა დღეშია ამერიკაში დღეს „ქართული ოცნების" იქაური უჯრედი, უპატრონოდ მიტოვებული, ყველას ყველაფერი ფეხებზე ჰკიდია.
- ევროსაბჭო რეკომენდაციას აძლევს ხელისუფლებას, რომ გაათავისუფლოს ბაჩო ახალაია, ასევე ისინი ვერ ხედავენ მერაბიშვილის, გიგი უგულავას პატიმრობაში ყოფნის აუცილებლობას. თუკი ეს რეკომენდაციები არ იქნება შესრულებული, რეზოლუციით მხარდაჭერილ რევოლუციას ხომ არ მივიღებთ, როგორც ეს უკრაინაში მოხდა?
- ეს ვერ მოხდება იმიტომ, რომ საქართველოში ყველამ იცის, რას წარმოადგენს „ნაციონალური მოძრაობა", ტიმოშენკოს გამო უკრაინაში რევოლუცია არ მომხდარა, როცა იანუკოვიჩმა ევროპასთან ასოცირებაზე უარი თქვა, ეს გახდა საბაბი საპროტესტო ჯგუფების გაერთიანების. ზღვარგადასული კორუფციის გამო იანუკოვიჩის მიმართ პროტესტი იყო ძალიან დიდი, ამ მიზეზებმა საპროტესტო ელექტორატი შეკრა და საბოლოო ჯამში მივიღეთ მაიდანი. ევროსაბჭოს რეზოლუცია ტიმოშენკოსთან დაკავშირებით და ტიმოშენკოს ფაქტორი იყო მეასეხარისხოვანი, რაც მოხდა უკრაინაში, ასეთ რამეს საქართველოში ვერ მივიღებთ, თუკი საქართველოში ხალხი გამოვა იმის გამო, რომ ახალაია, მერაბიშვილი და უგულავა უდანაშაულოები არიან, მაშინ მთლად დაღუპულა ეს ქვეყანა.
- როგორ ფიქრობთ, უნა დადგეს თუ არა საგარეო საქმეთა მინისტრის პასუხისმგებლობის საკითხი იმ რეზოლუციის გამო, რაც ევროსაბჭომ მიიღო? ხელისუფლების წარმომადგენლები ღიად აცხადებენ, რომ მათმა წარმომადგენლებმა სათანადოდ ვერ იმუშავეს. ამის გამო არავინ უნდა დაისაჯოს?
- თუ ასე წავიდა საქმე, მაშინ საერთოდ ხელისუფლების შიდა პასუხისმგებლობის საკითხი უნდა დადგეს, მათ შორის, ფანჯიკიძისაც. თუ საგარეო საქმეთა მინისტრი გადააყენეს და ისევ ისე გააგრძელეს მუშაობა, მაშინ რა აზრი აქვს მის მოხსნას. ის, რაც მოხდა ევროსაბჭოში, ეს იყო მთლიანად ხელისუფლების ცუდი მუშაობის შედეგი. მარტო ერთ ქაღალდში არ არის საქმე, რასაც ევროსაბჭოს რეზოლუცია ჰქვია, თუ რადიკალურად არ შეცვალა ხელისუფლებამ მუშაობის სტილი, მაშინ მოხდება ის, რასაც თავის წერილში წერს უგულავა და აანონსებს გიგა ბოკერია. საჭიროა ხელისუფლებამ შექმნას იდეოლოგია, თუ ეს იდეოლოგია მათ არ ექნებათ, ვიქნებით ჩანჩურები, ან ისეთი დესპოტური სახელმწიფო, როგორიც წინა შემთხვევაში იყო.
ნინო სამხარაძე
გაზეთი „კვირის ქრონიკა"
