„ასფალტი ვჭამოთ და ფანტანი დავაყოლოთ?" - ყველაზე აქტუალური კითხვა, რომელიც მოსახლეობას "ვარდების რევოლუციის" შემდეგ გაუჩნდა, „ქართული ოცნების" მმართველობის პირობებში აღარავის გახსენებია. ახლა ვეღარც „საჭმელ" ასფალტს ხედავს ვინმე და პარალელურად, დასაყოლებელიც არაფერია. მშიერ ხალხს აღარც ბიძინა ივანიშვილის ქველმოქმედება ახსოვს და არც სააკაშვილის 9-წლიან „სისხლიან" რეჟიმზე სწუხს მაინცდამაინც. ხალხს გაუჭირდა თუ არა, ლოცვა და ქება-დიდება წყევლამ და გინებამ შეცვალა ავტომატურად. მოსახლეობის ბედის გაზიარება თითქმის ყველა სახელისუფლებო რგოლმა მას შემდეგ სცადა, რაც აღებული პრემიებისა და სხვადასხვა სახის კომფორტზე დახარჯული არც ისე მცირე ოდენობის თანხა საზოგადოების კრიტიკის ქარ-ცეცხლში მოექცა. „ქამრების შემოჭერის" პოლიტიკამ ხალხს ცხოვრება დიდად ვერ შეუმსუბუქა, თუმცა სოლიდარობის განცდამ მათი მრისხანება მცირედით მაინც დააცხრო.
თუ ერთ დროს საზოგადოებრივ ტრანსპორტში სააკაშვილის გაკეთებულ „დიად" საქმეებზე, გიგი უგულავას „სიყოჩაღეზე", უხარისხოდ დაგებულ გზებზე, გალამაზებულ დედაქალაქსა და სხვა საკითხებზე კამათობდნენ, თუ მსჯელობდნენ, ახლა საკამათოც აღარაფერია. ასეთი ერთიანი საზოგადოება არასდროს ყოფილა - ალაგ-ალაგ დაგებული ან საერთოდ უყურადღებოდ მიტოვებული გზების დანახვისას „ცხრასართულიანი" გინება ერთიან რეჟიმში ეგზავნება ნარმანიას, ღარიბაშვილს და ივანიშვილს შეთანხმებულად. ამ დროს ვერც ციხის კადრებს შეახსენებ ვინმეს, ვერც ჯანდაცვის რეფორმას, ვერც სოფლის მაცხოვრებლებისთვის აღმოჩენილ დახმარებას და ვერც სამომავლო „დიად" პროექტებს, რაც, როგორც გვპირდებიან, ხალხის ყოფაზე პირდაპირ აისახება.
ხელისუფლების პოზიცია ცალსახაა - ქვეყანაში ყველაფერი კარგადაა, ჩვენ მაქსიმალურად დატვირთულ რეჟიმში ვმუშაობთ, უამრავ სოციალურ პროექტს ვახორციელებთ, ხალხზე ვზრუნავთ, ხოლო ის, რაც კარგად ვერ მიდის, ჩვენი კი არა, გარე ფაქტორების და „ნაციონალების" დამსახურებააო. ამ აზრს ეთანხმება ყოფილი პრემიერიც, რომელიც სამთავრობო გუნდს, მსუბუქი კრიტიკის მიუხედავად, სრულ იდეურ მხარდაჭერას უცხადებს და მათი საქმიანობის, როგორც იტყვიან, „გაპრავებას" ახლა უკვე GDშ-ის ეთერში, გადაცემა „კვირის 2030"-ის საშუალებით ცდილობს.
გადაცემის წამყვანის, ანალიტიკოსის, არჩილ გამზარდიას განმარტებით, პრობლემების არსებობის მიუხედავად, „ქართული ოცნების" მმართველობის პირობებში დადებითი ტენდენცია იგრძნობა, ხოლო ხელისუფლების მხრიდან მოსახლეობაზე ზრუნვა ჯანდაცვის და რამდენიმე სხვა სოციალურ პროგრამაშიც გამოიხატება.
მარტივად რომ ვთქვათ, რეალობა ასეთია: ხელისუფლება გვიმტკიცებს, რომ ქვეყანაში ყველაფერი რიგზეა, რომ ბევრი რამ კეთდება, რომ ყველაფერი უკეთესობისკენ მიდის, რიგითი მოქალაქის სოციალური ყოფა კი არ უმჯობესდება... შთაბეჭდილება რჩება, რომ მმართველი გუნდი საკუთარი მოსახლეობის პრობლემებს არ იცნობს...
რამდენიმე საინტერესო შტრიხი რესპონდენტის პორტრეტისთვის
თავს ჩვეულებრივ, რიგით მოქალაქედ თვლის, ამბობს, რომ სხვებისგან არაფრით გამოირჩევა, ცოლ-შვილთან ერთად ქალაქის გარეუბანში მოკრძალებულ, პატარა ბინაში ცხოვრობს. ამბობს,რომ ყოველდღიური ლუკმა-პურისთვის დილიდან ღამემდე ისევე იბრძვის, როგორც ნებისმიერისხვა. სოციალურ ქსელში აქტიურობით გამოირჩევა, ხელისუფლებას, მხარდაჭერის მიუხედავად, რიგ საკითხებში, შედარებით რბილად, მაგრამ მაინც აკრიტიკებს. ჩვეულებრივ, საზოგადოებრივი ტრანსპორტით მგზავრობს და ხალხის პრობლემებიც მეტ-ნაკლებადგათავისებული აქვს. ყველაზე ხშირად პრეტენზიებს დედაქალაქის მერიის მისამართითგამოთქვამს. გზების პრობლემით სხვებივით ისიც შეწუხებულია.
რატომ უნდა ირწმუნოს მოსახლეობამ სამთავრობო გუნდის, რატომ უნდა გაიზიაროს „კარგად ყოფნის"რიტორიკა და რატომ უნდა დაიჯეროს უკეთესი მომავლის ალბათობა მაშინ, როცა ზოგადი სოციალური ფონი ძალიან მძიმეა? - საზოგადოება.გე -ს კითხვებს ანალიტიკოსი არჩილ გამზარდია პასუხობს.
არჩილ გამზარდია: ჩვეულებრივი ადამიანებისგან არაფრით განვსხვავდები, ამიტომ ჩემი თავიდან გამომდინარე შემიძლია ვიმსჯელო. სოციალური ქსელი ახსენეთ და ალბათ, იმასაც შეამჩნევდით, რომ ყოველდღიურად რაღაცას ვაპროტესტებ. მეც ყოველთვიურად მიწევს ბიუჯეტის დაგეგმვა, რაღაცაზე უარის თქმა და ამის საფუძველს მეც იგივე ფასთა მატება, იგივე ინფლაცია მაძლევს. ბუნებრივია, რიგითი ადამიანის მდგომარეობა ყოველთვის ბევრად უფრო მძიმეა იმიტომ, რომ მისთვის არაფერი იცვლება. ეს გასაგებიცაა, თუმცა...
მე არ ვთვლი, რომ ორ დღეში ყველაფერი შეიძლება შეიცვალოს, ვფიქრობ, ასეთი წარმოდგენა არც სხვას უნდა ჰქონდეს. ყოველთვის ვამბობდი, რომ საარჩევნო სუბიექტები მუდმივად არიან სხვადასხვა ხარისხის ტყუილის რეჟიმში იმიტომ, რომ რასაც ისინი გვპირდებიან წინასაარჩევნოდ, ფაქტობრივად, შეუსრულებელია. მაგალითად, ორ დღეში ახალ წელს ქართველი ერი სოხუმში ვერ იზეიმებდა, ვერც სიღარიბის პრობლემა მოგვარდებოდა დროის ამ მონაკვეთში, საშუალო ფენაც კი ვერ იგრძნობდა უკეთესობას. როდესაც ჩვენ ვქმნით რაღაცას, მაგალითად, ვაშენებთ სახლს, პირველ რიგში, ვქმნით საფუძველს და მერე ვცდილობთ მასზე შენობის აგებას. ამიტომ დღეს იმაზე უნდა ვისაუბროთ, იქმნება თუ არა მსგავსი საფუძველი. მე ვთვლი, რომ იქმნება. ჩემთვის ასეთი საფუძველია ის დემოკრატიული ღირებულებები, რომელიც თანამედროვე ქვეყანას ქმნის. ჩვენს შემთხვევაში, პოლიტიკური სუბიექტები ადამიანს, რომელსაც საცხოვრებელი ადგილი არ აქვს, ჰპირდებიან რომ ორ დღეში აუშენებენ სამსართულიან სახლს. ბუნებრივია, ეს დანაპირები ვერ შესრულდება.
ჩვენ შეგვიძლია ვისაუბროთ საფუძველზე, საძირკველზე, რომელზეც სახლი შენდება. ახლა სწორედ ამ პროცესში ვართ. მაგალითად, შეგვიძლია ვიმსჯელოთ, მიდის თუ არა პროცესები იქითკენ, რომ ადამიანმა იგრძნოს საკუთარი ძალა? მაგალითად, შეუძლია თუ არა ისაუბროს იმაზე, რაც არ მოსწონს, არის თუ არა კონკრეტული კრიტიკის გამოთქმა მისთვის უსაფრთხო, აქვს თუ არა სახელმწიფოს მის მოსაზრებებზე რეაგირება და ა.შ.
ვფიქრობ, რომ დღეს საქართველოში პროტესტის გამოთქმა ნამდვილად უსაფრთხოა, ადამიანს შეუძლია კარგად გაიგოს და შეაფასოს ის, რაც არ მოსწონს. მისთვის ხელმისაწვდომი გახდა ინფორმაცია. შეუძლია ის გამოითხოვოს და კარგად გააანალიზოს, შეაფასოს და ხმამაღლა გააკრიტიკოს. მაგალითად, ჩვენ შეგვიძლია ღიად ვისაუბროთ, ვინ მოგვწონს და ვინ - არა, ვის მიერ გადახდილი თანხაა საეჭვო, ვისი ქცევაა მიუღებელი და ა.შ. ამ ყველაფერზე კი სახელმწიფოს მეტ-ნაკლები რეაგირება აქვს.
დიახ, მოქალაქე ვერ გრძნობს ბევრ რამეს, ამიტომ მოქალაქისთვის ჯანდაცვა უფრო ხელმისაწვდომი გახდა; დიახ, სოფლის მაცხოვრებელი ისევ ისეთივე მძიმე მდგომარეობაშია, ამიტომ, ბოლო წლებია, სახელმწიფო ცდილობს, შრომის იარაღით უზრუნველყოს, ხან მოხვნაში, ხან შეწამვლაში, ხანაც დათესვაში ეხმარება. ამასთან, ხელს უწყობს მას მოსავლის ჩაბარებასა და შესყიდვაშიც. დიახ, ძალიან ბევრი პრობლემაა, თუმცა არსებობს სახელმწიფოს მხრიდან თანადგომის სურვილიც. მაგალითად, ადამიანებს სამშობიაროში შესვლა ეშინოდათ, იმიტომ, რომ ძალიან ძვირი ღირდა, ამიტომაც სახელმწიფოს ძალისხმევით, ეს ხარჯები უკვე მინიმუმამდე დავიდა. დიახ, ადამიანების ოჯახების წევრები ომებმა შეიწირა და მათ, ფაქტიურად, ოჯახის მარჩენალი აღარ ჰყავთ, ამიტომ წელს სახელმწიფომ პირველად აიღო ვალდებულება, რაღაც ნომინალური თანხა მიეცათ დაღუპულთა ოჯახებისთვის და ეს არც ისე პატარაა თანხაა, 1000 ლარზეა საუბარი და ა.შ. ანუ სახელმწიფო, ერთი მხრივ, ცდილობს შექმნას ფუნდამენტურად სახელმწიფოს საფუძვლები და მეორე მხრივ, ამ გარდამავალ ეტაპზე, სახელმწიფოს შესაძლებლობების ფარგლებში, მაქსიმალურად დაეხმაროს თავის მოქალაქეებს. მართალია, ამ ზამთარსაც იყო ბევრი უსახლკაროდ, მაგრამ ორიოდე წლის წინ, პირველად დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში, მათთვის რაღაც გარკვეული თავშესაფრები გაიხსნა და მათზე ვალდებულებები მეტად აიღო სახელმწიფომ.
სახელმწიფო რომ არ აცნობიერებდეს იმას, რომ ადამიანები უჭირთ, არც ჯანდაცვის პოლიტიკა იქნებოდა, არც სოციალური, არც სახელმწიფო დახმარებები და ა.შ. დიახ, აცნობიერებს და ამიტომაც გარკვეული თანამზრუნველობისა და თანასოლიდარობის რეჟიმში ახორციელებს ამ პროგრამებს, რომელიც რიგით მოსახლეზეა მორგებული. აი, ესაა ის მიზეზები, რაც მე მაძლევს საფუძველს, ვთქვა, რომ ამ წუთისთვის პროცესები , მიუხედავად ბევრი შეცდომისა, უფრო არსებითად და უფრო გონივრულად ვითარდება, ვიდრე ეს წლების განმავლობაში ხდებოდა.
- თქვენ აღნიშნეთ, რომ პოლიტიკური სუბიექტები ბევრად მეტ დაპირებას აძლევენ მოსახლეობას, ვიდრემათი შესრულების შესაძლებლობა არსებობს. გინდათ თქვათ, რომ „ქართულმა ოცნებამაც" ისევე მოატყუაამომრჩევლები, როგორც ამას ცდილობდა და მეტ-ნაკლებად ახერხებდა კიდეც სხვა პოლიტიკური პარტიაწინასაარჩევნოდ?
- „ქართულმა ოცნებამ" გარკვეულ შეპირებებში, ბუნებრივია, „გადაამლაშა" და ამას თვითონვე აღიარებენ. მე არც ქართული ოცნების წევრი ვარ და არც ხელისუფლების წარმომადგენელი, ამიტომ ჩემთვის ადვილია ამის თქმა. მთავარია, რომ აღიარებენ.
საკითხი იდგა ასე - რომ არ მიეცათ დაპირებები, საზოგადოებას პესიმიზმის საფუძველსაც ვერ მოუხსნიდნენ და შესაბამისად, მათი გამარჯვების ალბათობაც კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგებოდა. ყველა პარტია ამ რეჟიმში მუშაობს.
რატომ არის მუდმივი მსჯელობა ადეკვატურ მოლოდინებზე? იმიტომ, რომ როდესაც პოლიტიკური პარტიები იყვნენ საარჩევნო სუბიექტები, ჰპირდებოდნენ ერთ წელიწადში აწყობილ ქვეყანას, ახალი წლის სოხუმში გატარებას და ა.შ. ეს ყველაფერი „ბლეფია", ვიცით, მაგრამ ჩვენ ისეთი საზოგადოება ვართ, რომელიც დაპირებას ადვილად იჯერებს და სწორედ ამ დაპირებების მიხედვით აძლევს ხმას ამა თუ იმ პოლიტიკურ სუბიექტს.
დიახ, ქართულმა ოცნებამ გადააჭარბა გარკვეულ დაპირებებში. თავადაც აღნიშნეს, როდესაც ხელისუფლებაში მოვიდნენ, რომ მათი ხედვა არ შეესაბამებოდა რეალურ შესაძლებლობებს. ახლა ჩვენ, როგორც სპეციალისტები, ვცდილობთ საზოგადოებას მივცეთ კონტროლის მეტი ბერკეტი იმისთვის, რომ ჩვენი ხმის მიღება ასე ადვილი არ გახდეს. ახლა მთავარია, ხელისუფლების შენარჩუნება, თუ ცვლილება დემოკრატიული, კონსტიტუციური გზით მოხდეს. საზოგადოება უნდა იყოს ფრთხილი და ეჭვის თვალით უყურებდეს ყველა შეფასებას, დაპირებას, პოლიტიკურ სუბიექტებს უნდა გაურთულდეს ხალხთან მუშაობა. მათ კარგად უნდა აწონ-დაწონონ, ბევრი იფიქრონ, რა შესთავაზონ ხალხს, რისი რესურსი აქვთ, როგორც იტყვიან, კუნთები უნდა მოისინჯონ, ბოლომდე გაიაზრონ საკუთარი შესაძლებლობები. ამ შემთხვევაში, არც პოლიტიკოსი მისცემს ხალხს ტყუილ დაპირებას და არც საზოგადოების არჩევანი იქნება ასეთი მიამიტური.
აქამდე პოლიტიკური სუბიექტებიდან ნაწილი მიზანმიმართულად ამბობდა ტყუილს, ნაწილს კი მართლა სჯეროდა საკუთარი უსაზღვრო შესაძლებლობების... მე მახსოვს წინა ხელისუფლება რა შედეგებს დებდა, როდესაც ის იყო ოპოზიციაში, მაგრამ მათი ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ, ფასების თვალსაზრისით, მხოლოდ ზრდის ტენდენცია შეიმჩნეოდა.
- ამბობთ, რომ ხელისუფლება ზრუნავს მოსახლეობაზე და ამის დასტურად მოგყავთ სახელმწიფოს მიერგანხორციელებული რამდენიმე სოციალური პროგრამა... ეს იმას ნიშნავს, რომ ხელისუფლება მოსახლეობისყოფით მხარეს იცნობს. თქვენი აზრით, როგორ სწავლობენ დაბალი სოციალური სტატუსის მქონეადამიანთა პრობლემებს, რა მეთოდები აქვთ შემუშავებული ამისთვის, თუ უბრალოდ, ეყრდნობიან იმკვლევებს, რომელსაც ხშირად თვითონვე აკრიტიკებენ?
- „ზრუნავს" ჯერ კიდევ ხმამაღალი გამონათქვამია, მე ვფიქრობ, ხელისუფლება უფრო ცდილობს, იზრუნოს. ჩვენ ჯერ კიდევ ბევრი გაჭირვებული ადამიანი გვყავს და მიუხედავად დახმარებისა, ზოგიერთი მათგანი ძალიან მძიმე ვითარებაშია. სოციალური პროგრამები, ჯანდაცვის და ა.შ. მისთვის საკმარისი არაა. დავარქვათ, რომ ხელისუფლება ცდილობს გარდამავალ ეტაპზე ადამიანებს ცხოვრება უფრო გაუადვილოს და გარკვეულ საკითხებში დაეხმაროს.
საიდან სწავლობენ? აი, როგორ გითხრათ. მე, მაგალითად, ერთგვარი ირონიითაც ვუყურებდი აქტივობებს, როდესაც საარჩევნო სუბიექტი დღეს ერთ სოფელში ჩავიდოდა ხალხის პრობლემის მოსასმენად, ხვალ - მეორეში, ზეგ - მესამეში და ა.შ. მეც და თქვენც შეგვიძლია ოთახში დავსხდეთ და დაახლოებით წარმოვადგინოთ, რა ხდება დღეს საქართველოში, რომელ რეგიონში რა პრობლემა შეძლება იდგეს და მერე ვნახავთ მეც და თქვენც, რომ, შეიძლება, მხოლოდ გარკვეულ დეტალებში ვცდებოდეთ... ჩვენ პატარა ქვეყანა გვაქვს და არც ასეთი რთული და განსხვავებულ პირობებია სხვადასხვა რეგიონში, რომ ამის წარმოდგენა შეუძლებელი იყოს. მეორე მხრივ, პოლიტიკურ, თუ ნებისმიერ სხვა სუბიექტს, ყველას ჰყავს დღეს რეგიონში თავისი წარმომადგენლობა, მითუმეტეს, ხელისუფლებას. თვითმმართველობიდან უნდა მოდიოდეს ინფორმაცია. მეორე მომენტია თვითმმართველობის ეფექტი, ჯერჯერობით ეს ნაკლებად შეიმჩნევა და ბევრად მეტად არის „დასაქოქი", ამიტომ გარდა იმ კვლევებისა, რაც არსებობს , არსებობს ძალიან მარტივი "თვალების გახელის" რეჟიმი, რომელსაც, დამიჯერეთ, ძალიან ღრმა და ძალიან ყოვლისმომცველი შესწავლა არ სჭირდება. ღრმა და ყოვლისმომცველი შესწავლა სჭირდება საკითხს მაშინ, როდესაც მთელი რიგი პრობლემები მოგვარებულია და დეტალებია მხოლოდ დარჩენილი. მე ვფიქრობ, რომ ჩვენ ჯერ ამ რეჟიმში არ ვართ.
- რამდენად სწორია ცალკეული კვლევებისადმი მთავრობის დამოკიდებულება, ვგულისხმობ იმშედეგებისთვის უნდობლობის გამოცხადებას, რომელიც მათთვის მისაღები არაა და ერთგვარ PRკომპონენტად გამოყენებას იმ ნაწილის, რომელიც შედარებით სასურველ რეალობას ასახავს...
- საერთოდ, მარტო მთავრობა კი არა, რიგითი ადამიანებიც ასე ვართ - ჩვენთვის სასურველ მონაცემებს როცა ვხედავთ, მისაღები ხდება ჩვენთვის, როცა შედეგი სასურველი არაა, მას არარეალურად აღვიქვამთ. რაც შეეხება მაღალი ხელისუფლების წარმომადგენლებისგან ამგვარი კვლევების შეფასებას, ვფიქრობ, ეს უნდა მოხდეს უფრო ფრთხილად, უფრო ზომიერად და უფრო აკადემიურად. მაგალითად, მე არ მომეწონა პრემიერის შეფასება IღI-ს კვლევების შესახებ დასმულ შეკითხვასთან დაკავშირებით. მნიშვნელობა არ აქვს, რა მოტივი ჰქონდა მას და შესაძლოა, სრულიად მართალიც ყოფილიყო, მაგრამ ის მაღალი რანგის პოლიტიკოსია და ამიტომ ვალდებულია, საკუთარი აზრი ბევრად უფრო დიპლომატიურად და აკადემიურად გამოხატოს.
პირადად მე კარგად ვიცნობ პროპაგანდისტიკის მეთოდებს, წლების განმავლობაში სამეცნიერო დონეზე ვიკვლევდი და ამიტომ კვლევებთან დაკავშირებით ჩემი პოზიცია მაქვს. ამგვარი კვლევები ორიენტირებულია არა იმდენად საზოგადოებრივი აზრის გარკვევაზე, რამდენადაც საზოგადოებრივი აზრის შექმნაზე. საქართველოში საზოგადოებისგან, რომელსაც აუდიტორული მახასიათებლები არ გააჩნია, მიკროჯგუფის შექმნა, რომელიც სხვების მსგავსი პასუხებით გამოირჩევა, ძალიან რთულია. აღარაფერს ვამბობ ისეთ პრიმიტიულ მეთოდებზე, როგორიცაა შემთხვევითი გამოკითხვა და ა.შ. ეს არის სრულიად პრიმიტიული მექანიზმი. ჩვენთან დაელაპარაკებიან 3000 ადამიანს და ორ დღეში აკეთებენ სუპერპრეზენტაციას. საუბარი მაქვს ღია კვლევებზე, თორემ დახურული კვლევები ყველა ორგანიზაციას გააჩნია. თუკი ისინი კარგად მუშაობენ, მეტ-ნაკლებად რეალური ინფორმაციაც აქვთ.
ღია კვლევა კი - ეს არის მოცემულობა, რომელსაც ყიდიან საზოგადოებაში. მაგალითად, თუ იტყვიან, რომ საზოგადოება.გე-ს რეიტინგი არის ამდენი, საზოგადოების ნაწილი ამას დაიჯერებს, მნიშვნელობა არ აქვს, მოსწონთ თუ არ მოსწონთ ის, ტყუილს საუბრობს ვინმე თუ სიმართლეს. კვლევის შედეგები ემსახურება ახალი რეალობის შექმნას, სუბიექტისადმი საზოგადოების განწყობის ფორმირებას. პირადად ჩემთვისაც კი, მიუხედავად იმისა, რომ პროცესი ნაცნობია და ვხვდები, სად არის სიცრუე და სად სიმართლე, ეს არის გარკვეული მოცემულობა, რომელიც, მინიმუმ, მსჯელობად ღირს.
რაც შეეხება ნდობა-არ ნდობის ფაქტორს, ეს საერთოდ გაურკვეველია. ან რატომ უნდა ვენდოთ, ან სრული უნდობლობა რატომ უნდა გამოვთქვათ, არ მესმის. ეს არის მოცემულობები მსჯელობისთვის, ეს მოცემულობები იყიდება საზოგადოებაში და არის წინაპირობა საზოგადოებრივი პოზიციების ფორმირების. ამიტომ ნდობა-არნდობა, სიყვარული-არსიყვარული მასთან არავითარ კავშირში არაა .
- როგორ ფიქრობთ, ხომ არ არსებობს რაიმე მსგავსება პრემიერის გამოსვლებსა და სააკაშვილისრიტორიკას შორის? ვგულისხმობ სააკაშვილის „ყველაფერი კარგად არის" - პრინციპით მსჯელობას,რომელიც მის გამოსვლებს არასდროს აკლდა...
- პირველი, ჯვარი გვწერია, რომ რომელიმე ჩვენი ჩინოვნიკის რიტორიკა სააკაშვილისას დაემსგავსოს. შეიძლება, გარკვეული ეპიზოდები წააგავდეს, მაგრამ მე ძალიან დიდი იმედი მაქვს, რომ ეს ასე არაა. ავიღოთ მედიასთან ურთიერთობა. რაც გინდათ დააბრალეთ პრემიერს, მაგრამ ის მედიასთან ურთიერთობს, რასაც ვერ იტყოდით ყოფილ პრეზიდენტზე. ბევრი თქვენგანის კრიტიკა თუ არ მოეწონებოდა ყოფილ პრეზიდენტს, ამას შესაბამისი რეაგირება მოჰყვებოდა, მაგრამ დღეს თქვენ თავისუფლად შეგიძლიათ აკრიტიკოთ მთავრობის ყველა წევრი, პრეზიდენტი და ხელისუფლების სხვა წარმომადგენლები.
რაც შეეხება პრემიერის მიერ გარემო პროცესების შეფასებას, ეს კიდევ უფრო რთული საკითხია. იმის გამო, რომ საქართველოში არ არსებობს რეალურად ოპონირების რეჟიმი, ხელისუფლება თავდაცვაზეა გადასული. ის ვერ აღიარებს, რომ რაღაც ისე ვერ გაკეთდა. რატომ? იმიტომ, რომ მას ოპოზიცია მუდმივად თავს ესხმის. ჩვენთან, მაგალითად, მიღებულია, რომ ოპოზიცია არასდროს არაფრის ვალდებული არაა და არაფერზე არაა პასუხისმგებელი. შეიძლება ოპოზიციამ ბევრად მეტი საშიშროება შექმნას, ვიდრე სახელმწიფო სექტორმა, მაგრამ ის არანაირ პასუხისმგებლობას არ ტარებს. ეს თავისთავად არასწორია. იმის გამო, რომ ასეთი გარემო აქვთ ოპონენტებს შექმნილი, პრაქტიკულად, ასეთი აღიარება ხელისუფლების თავში ჩარტყმის შესაძლებლობად აღიქმება. ნებისმიერი აღიარება, სამწუხაროდ, ჩვენში ითვლება სისუსტის ხაზგასმად. ვინც არ უნდა ყოფილიყო ამ ხელისუფლების ნაცვლად, თუკი ისინი არ იქნებოდნენ დიქტატორები, თავისთავად იქნებოდნენ აი ასეთი თავდაცვის რეჟიმში, სადაც იძულებით დაიწყებდნენ მხოლოდ საკუთარ პოზიტივებზე ლაპარაკს, რაკიღა ნეგატივი გახდებოდა საშიში მათთვის. ეს არ არის მხოლოდ ხელისუფლების პრობლემა, ეს არის ხშირად მთელი საზოგადოების და მთელი პოლიტიკური სპექტრის პრობლემა.
თუმცა მეორე მხრივ, ტენდენცია მაინც უკეთესია, რაც არ უნდა კრიტიკულად შევხედოთ. ტენდენცია უკეთესია საზოგადოებრივ აზრთან მიმართებაში, რომელზეც სავსებით რეაგირებს ხელისუფლება. რეაგირება კი, ზოგიერთ შემთხვევაში, ნიშნავს აღიარებას. სხვა შემთხვევაში, რეაგირება არ მოხდებოდა. მაგალითად, როდესაც ლაპარაკი იყო რეცეპტებზე და საზოგადოებამ გამოთქვა პროტესტი, ბევრი რამ შეიცვალა, ყოველ შემთხვევაში, რაღაცის გათვალისწინება მოხერხდა. როდესაც საუბარი იყო პრემიერთან დაახლოებული პირების დანიშვნაზე, ისინი გაათავისუფლეს. როდესაც კონკრეტული თანამდებობის პირებზე, მათ შორის მინისტრებზეც გაისმა ბრალდებები, ისინი გადადგნენ. ანუ ხელისუფლება რეაგირებს საზოგადოებრივ აზრზე. აღიარების გარეშე კი რეაგირება ვერ მოხდება ვერანაირად. ამიტომ, მე ვფიქრობ, ამაში გარკვეული წინსვლა გვაქვს, შეიძლება არასაკმარისი, მაგრამ ტენდენცია დადებითია. რამდენად საკმარისია, ეს შეიძლება საკამათოა, მაგრამ ტენდენცია, რომ ხელისუფლება აღიარებს საზოგადოების აზრს და რეაგირებს მასზე, ამ მხრივ, აშკარა წინსვლა შეიმჩნევა.
- ახლახან განაცხადეთ, რომ ხელისუფლება ითვალისწინებს საზოგადოებრივ აზრს, თუმცა საზოგადოებასარ მოსწონს პრეზიდენტისა და პრემიერის ურთიერთობის ტენდენცია. ეს იცის ხელისუფლებამ. ამასთან, ამურთიერთობისას პრეზიდენტი ბევრად ტაქტიანი ჩანს, ვიდრე პრემიერი. ამ შემთხვევაში როგორ ახსნითსაზოგადოებრივი აზრის გაუთვალისწინებლობას?
- ამ საკითხთან დაკავშირებით საკმაოდ რთული მდგომარეობაა სინამდვილეში, მე შემიძლია ვთქვა, რომ ჩვენ ძლივს გვყავს პრეზიდენტი ბოლო ცხრა წლის განმავლობაში, ვისი, ასე ვთქვათ, „პირის გაღებისაც" არ გვრცხვენია. გამიზნულად ლაპარაკობს ყველაფერს, კარგსაც და ცუდაც, სიმართლესაც და ტყუილსაც, აქვს ფართო თვალსაწიერი, განათლებული ადამიანია, გონიერი და ა.შ. ის ხშირად ბევრად უფრო მოქნილია, ვიდრე პრემიერი, მაგრამ... მათი შედარება რეალურად სწორი არაა. პრემიერის მხრებზე ბევრად სხვა პასუხისმგებლობაა. პრეზიდენტის პასუხისმგებლობა ისაა, რომ ისეთი არაფერი თქვას, პრობლემა რომ შეექმნას სახელმწიფოს, თუმც რომც თქვას, დღევანდელი კონსტიტუციით, პრობლემებს ვერ შექმნის. მასზე ბევრი არაფერია დამოკიდებული, ის არის ადამიანი, რომელიც ფასდება საუბრით, ანუ პრეზიდენტის იმიჯი იქმნება მისი ლაპარაკით, პრემიერის კი - ყველა იმ პრობლემის მოგვარებით, რომელსაც თითოეული ჩვენგანი ითხოვს მისგან. დიდი სხვაობაა, ადამიანს ასანთის ერთ ღერს მივცემთ წასაღებად, თუ ძალიან მძიმე ლოდს „სათრევად", - ეს სხვადასხვა რამეა.
რაც შეეხება მათ შორის ურთიერთობებს, ეს, ალბათ, მოდის იქიდან, რომ პრეზიდენტი არჩევისთანავე დაუპირისპირდა მისივე გუნდს. ვფიქრობ, ეს ეთიკურად სწორი არ იყო. ყველა იმ ღირსების მიუხედავად, რაც ზემოთ ჩამოვთვალე, მისი ქმედებები არ აჩვენებს, რომ პარტნიორული ურთიერთობები შეუძლია. ის მეორე დღესვე დაუპირისპირდა პარტიას, რომელმაც მისი საარჩევნო კამპანია დააფინანსა და ბიძინა ივანიშვილს, რომლის გარეშეც მისი გაპრეზიდენტების შანსი ნულის ტოლი იქნებოდა.
და თუ მე, რიგითი მოქალაქე, ვთვლი, რომ ეს უხერხული პროცესია, თქვენ წარმოიდგინეთ, რას შეიძლება განიცდიდნენ მისი გუნდის წევრები.
ღარიბაშვილი დიდი ენაწყლიანობით არ გამოირჩევა, უფრო მეტიც, ზედმეტად პირდაპირიც არის პოლიტიკოსისთვის, ბევრ შემთხვევაში, ლავირება არ შეუძლია, მე იშვიათად მინახავს ასეთი ღია ადამიანები საზოგადოებასთან მიმართებაში, როგორიც ღარიბაშვილია, მაგრამ მისი ღიაობა დაუცველია პრეზიდენტის ძალიან მოქნილ, გააზრებულ დარტყმებთან მიმართებაში. ამიტომაც არის, რომ პრეზიდენტის მიმართ თანაგრძნობა საზოგადოებაში ბევრად მეტი შეიძლება იყოს, ვიდრე პრემიერის.
სხვათა შორის, პროპაგანდისტიკაში არსებობს ისეთი მეთოდი, რომლის დროსაც მსხვერპლის როლის მორგება ხდება. ამაზე ყოველთვის მუშაობდნენ პოლიტიკური სუბიექტები, პარტიები, ახლაც ბევრი მათგანი ცდილობს აჩვენოს, რომ შევიწროებულია, საწყალია, იმიტომ რომ საზოგადოების სოლიდარობა გამოიწვიოს. ამას უფრო ეფექტურად ახერხებს პრეზიდენტი, აჩვენებს, რომ დაჩაგრეს, დააკნინეს, სადღაც არ გაუშვეს, ცუდ დღეში ჩააგდეს და ა.შ. და აქ იგებს, იმიტომ რომ საზოგადოებას, ჩვენ, გვიყვარს სოლიდარობის გაწევა, დაჩაგრულისადმი ინტერესის გამოხატვა და სხვა. ამ ფაქტორს კარგად იყენებს ჩვენი დღევანდელი პრეზიდენტი...
სხვათა შორის, პროპაგანდისტულ მეთოდებს კარგად იცნობდა და ამუშავებდა წინა ხელისუფლებაც. მაგალითად, ერთ უბანში ერთ კორპუსს ლიფტს გაუკეთებდა, მეორეს - სახურავს, მესამეს - სკვერს და მთელი დიდი მიკრორაიონი დადებითი მოლოდინით უყურებდა, ყველა მადლიერი იყო. ამ ხელისუფლებას ეს პრობლემა აქვს. მარტო საქმის კეთება ბევრს არაფერს ნიშნავს, უნდა აჩვენო, რომ რაღაც გაკეთდა. ასეთი წვრილმანებით ყალიბდება საზოგადოების პოზიცია. ძალიან ხშირად მარტივი რაღაცეები სჭირდება ადამიანს, რომ მას დადებითი მოსაზრება შეექმნას.
საუბრის დასაწყისში ახსენეთ, რბილად აკრიტიკებთ ხელისულფებასო. ალბათ, ისიც შეამჩნიეთ, რომ მძაფრი კრიტიკისგანაც არ ვიკავებ თავს გარკვეულ შემთხვევებში. თუმცა იმის ფონზე, რაც გამოვცადეთ, ამ ხელისუფლების პირობებში უფრო მეტ მხარდაჭერას გამოვხატავ, იმიტომ რომ მეტ დადებით ტენდენციას ვგრძნობ. ჩვენ რომ გვქონოდა უკეთესი შესადარებელი, შეიძლებოდა, ამ ხელისუფლებას ყველაზე მძაფრი კრიტიკოსი მე ვყოლოდი. კრიტიკა არის თანამშრომლობის რეჟიმი მანამ, სანამ მისი მიზანი არის უკეთესი შედეგის მიღწევა. თუკი ხედავ, რომ უკეთესი შედეგის მიღწევა ამ მოცემულობისთვის არის შეუძლებელი, გადადიხარ მხილების რეჟიმზე. იმედი მაქვს, რომ არც მთავრობა, არც მერია და არც ხელისუფლების სხვა წარმომადგენლები არ აღმოჩნდებიან იმ რეჟიმში, რომელშიც წინა ხელისუფლება აღმოჩნდა და პოზიტივზე ორიენტირი უფრო მეტი იქნება, ვიდრე ნეგატივზე.
წყარო: sazogadoeba.ge
