„ჩვენ, საჯარო ადამიანები, რომლებიც ვპოლიტიკოსობთ, ვექსპეტრობთ, ვანალიტიკოსობთ, ვჟურნალისტობთ, ვმასწავლებლობთ თუ ვჩინოვნიკობთ, არ უნდა ვსაუბრობდეთ ზიზღის ენით და ქილიკით“,  - ამის შესახებ ბრიგადის გენერალმა, სამხედრო ექსპერტმა ამირან სალუქვაძემ „რეპორტიორთან“ ინტერვიუში განაცხადა.

ამირან სალუქვაძე თვლის, რომ საზოგადოება კარგა ხანია, საინფორმაციო ტერორის ქვეშაა, რასაც მავანი პოლიტიკური დაკვეთით ახორციელებს. მისივე თქმით, სახელმწიფოებრიობისა და ქვეყნის შესანარჩუნებლად, აუცილებელია, ზიზღისა და აუტანლობის ენა საქმიანი დისკუსიებით შევცვალოთ, სიხარულისა და კეთილი საქმის აღიარება შევძლოთ:

- მას შემდეგ, რაც ხელისუფლება შეიცვალა, მოსახლეობის დამთრგუნველი საინფორმაციო პოლიტიკა მიმდინარეობს, უკუღმა ავრცელებენ ინფორმაციებს, განსაკუთრებით ტელევიზიები და რატომ უკვირთ, რომ ეს ყველაფერი პრეზიდენტის ანგარიშში მოხვდა, არ ვიცი.  დამკვეთს პოლიტიკური მიზნები აქვს, მაგრამ ერთია პოლიტიკური მიზნები და მეორე საკუთარ მოსახლეობაზე ცდების ჩატარება. რამდენიმე წლის წინ ამ ყველაფერს საინფორმაციო ტერორი შევარქვი, რაც საკუთარ მოსახლეობასთან დღემდე ხორციელდება.

- ცდების ჩატარებაში რას გულისხმობთ, ბატონო ამირან?

- ის, რა ზეგავლენაც აქვს არსებულ საინფორმაციო პოლიტიკას მოსახლეობაზე, არის ძალიან მავნებელი, ანგრევს ფსიქიკას, თრგუნავს ადამიანს, მის განწყობებს, ინიციატივას, ეკონომიკურ აქტივობებს და ა.შ.  

- როგორ ფიქრობთ, საიდან მოდის ეს კონკრეტული დაავალებები, რაც პირდაპირ მოსახლეობის ფსიქიკისკენაა მიმართული?  

- დავალებები მოდის ტელევიზიების მფლობელებისა და იმ პოლიტიკური ძალების მხრიდან, ვინც მათ უკან დგას. სამწუხაროდ, დღევანდელი ხელისუფლება გვიან გამოფხიზლდა. წელიწადნახევარია, რაც აქტიურ საინფორმაციო პოლიტიკას ვადევნებთ თვალს ხელისუფლების მხრიდან. ეს დაიწყო, მეტწილად, საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურის შემდეგ, შედარებით დაბალანსდა სიტუაცია, მათ შორის, რეიტინგების კუთხითაც, ტელეკომპანია „იმედმა“ გადაინაცვლა პირველ ადგილზე და ეს მხოლოდ იმიტომ არ მომხდარა, რომ იქ მეტმა პროფესიონალმა მოიყარა თავი. ადამიანების განწყობებიც იცვლება ნელ-ნელა, თუნდაც, სოციალურ ქსელში, ამოუვიდა ყელში ხალხს ამდენი ნეგატივი. ამასაც თავისი მოქმედების ვადა აქვს. 8 წელია, ზიზღისა და სიძულვილის პროპაგანდა გრძელდება და დაიღალა ხალხი.  

- უკუღმა ავრცელებენ ინფორმაციებსო, აღნიშნეთ და დაგვიკონკრეტეთ, რას გულისხმობთ...

- ნებისმიერ ჟურნალისტს, მაქსიმუმ რამდენიმე დღეში, შეუძლია ჩაატაროს ობიექტური და დამოუკიდებელი კვლევა და თავად დარწმუნდება, რასაც ვგულისხმობ. აიღეთ წამყვანი რეიტინგული ტელავიზიების საინფორმაციო გამოშვებები, 2012 წლის 1 ოქტომბრამდე და შეადარეთ იმავე ტელევიზიების საინფორმაციო გამოშვებებს, უკვე 1 ოქტომბრის შემდეგ. მთავარი აქცენტი, მთელი ამ წლების განმავლობაში, წინა წლებისგან განსხვავებით, მხოლოდ ნეგატიურ ინფორმაციაზე კეთდება.

ავიღოთ, მაგალითად, კრიმინალის გაშუქება და შევადაროთ ევროპული და ამერიკული ტელევიზიის სტადარტებს. იქ საინფორმაციო გამოშვებები იწყება მნიშვნელოვანი შიდა თუ საგარეო პოლიტიკური სიახლეებით, მაგრამ როგორც წესი, შიდა პოლიტიკური სიახლეების შემდეგ, შუქდება შიდა ეკონომიკური თუ კულტურის სიახლეები, ის, რაც მოსახლეობის კეთილდღეობისკენ არის მიმართული, შემდეგ - საზღვარგარეთის მნიშვნელოვანი ინფორმაციები. კრიმინალი, როგორც წესი, სადღაც მეორე ან მესამე ბლოკში შუქდება, ისიც, თუ რაიმე განსაკუთრებული მძიმე შემთხვევა მოხდა და არა - ყველაფერი, ვინ ვის დანა გაუყარა, ვინ ვის ეჩხუბა! ნებისმიერი ქვეყნის საინფორმაციო გამოშვებები აიღეთ და ნახავთ, თუ ის სადმე მსგავსი ინფორმაციებით იწყება, როგორც ჩვენთან...

- ცნობილია, რომ წლების განმავლობაში მედიამონიტორინგის საკითხებზე მუშაობდით, თქვენი რეკომენდაციები მედიის წარმომადგენლებისთვის ნამდვილად საინტერესო იქნება...

- 7 წლის განმავლობაში ვმუშაობდი მედიის მონიტორინგზე, უცხო ქვეყნების მედიის ანალიზსა და ანალიტიკური პროდუქტების შექმნაზე და ძალიან კარგად ვიცი, იქ როგორ არის აწყობილი ტელევიზიები, თუნდაც ბეჭდვითი და ინტერნეტ-გამოცემები... აქ ეს ყველაფერი ამოყირავებულია.

რადგან კრიმინალზე ვსაუბრობთ, ავიღოთ და შევადაროთ, როგორ შუქდებოდა და შუქდება კრიმინალი დღევანდელი და თუნდაც წინა ხელისუფლების დროს (შორს რომ არ წავიდეთ). 2010 წლის კრიმინალის სტატისტიკის მიხედვით (არ დაგავიწყდეთ, ეს ის წელია, როდესაც სხვა წლებთან შედარებით, ბევრად ნაკლები კრიმინალური შემთხვევა ხდებოდა), დაახლოებით ყოველ მეორე-მესამე დღეს ხდებოდა განზრახ მკვლელობა, მკვლელობის მცდელობა, ასევე გაუპატიურება და გაუპატიურების მცდელობა, მობილურების, მანქანების ქურდობა... თუ არ ვცდები, 300-მდე ავტომობილია მოპარული მხოლოდ 2010 წელს და მთლიანობაში 31 ათასი სამართალდაღვევაა აღრიცხული. ეს რიცხვი რომ 365-ზე გავყოთ, დღეში დაახლოებით 85-90 სამართალდარღვევის ფაქტს მივიღებთ. აქ შედის მკვლელობა, ქურდობა, ძარცვა, ყაჩაღობა და ა.შ. ათასობით ფაქტი იყო ყოველთვიურად ძარცვის და ყაჩაღობის, ადამიანების უკანონოდ გატაცების, მძევლად აყვანის და ა.შ. მე გეუბნებით ამას საუკეთესო წელს, კრიმინალის თვალსაზრისით, თორემ თუ ცოტა უკან გადავახვევთ, 2-ჯერ მეტი სამართალდარღვევის ფაქტი ხდებოდა წლის განმავლობაში, მაგრამ არ შუქდებოდა ეს და სწორადაც კეთდებოდა, რომ არ შუქდებოდა.

- ანუ თქვენ თვლით, რომ სამართლდარღვევის ფაქტები უნდა დავმალოთ? წინა ხელისუფლება კრძალავდა მათ გაშუქებას?  

- არ უნდა დავმალოთ, მაგრამ თავის ადგილას, დოზირებულად უნდა გავაშუქოთ. რა თქმა უნდა, „ნაციონალების“ ხელისუფლება კრძალავდა მსგავსი ფაქტების ინტენსიურად გაშუქებას, ისევ თავიანთი ინტერესებიდან გამომდინარე. კრიმინალი შუქდებოდა, ოღონდ იქ, სადაც უნდა გაშუქდეს, საინფორმაციო გამოშვებების მეორე-მესამე ბლოკში. როდესაც რეზონანსული მკვლელობა ხდებოდა, საინფორმაციო გამოშვებები აშუქებდნენ ამას, მაგრამ ეს იყო ცალკეული შემთხვევები და არა ისე, რომ დღეში 10 გამოშვებაა და ათივე იწყება სიუჟეტით მკვლელობაზე, ყაჩაღობასა თუ ქურდობაზე. მთავარია, პირველი ეს გითხრან, ეს ინფორმაცია მოგაწოდონ და დანაჩენს უკვე მოისმენ თუ არა, აღარ აინტერესებთ. ამას შეგნებულად აკეთებენ, რადგან, ყოველდღიური ნეგატივი საზოგადოებაზე მოქმედებს და ადამიანებში დაუცველობის განცდას აყალიბებს. ეს არის მედიის დამსახურება, მაგრამ მედია პოლიტიკური დაკვეთების შემსრულებელია ამ შემთხვევაში. იმას კი არ ვამბობ, რომ დავუმალოთ ადამიანებს უარყოფითი ინფორმაციები და არ ვაჩვენოთ, უბრალოდ, გავაშუქოთ იმ ბლოკში და იმ დოზით, როგორც საჭიროა. ჯერ უნდა შუქდებოდეს ძირითადი პოლიტიკური თუ ეკონომიკური სიახლეები და შემდეგ სხვა დანარჩენი. ზიზღის და აუტანლობის ენა საქმიანი, პროფესიონალური, თემატური კრიტიკით და დისკუსიებით  უნდა შევცვალოთ, კარგის აღიარება და სიხარულის გამოხატვა შევძლოთ, ცუდი გავაკრიტიკოთ და დავგმოთ. დაძაბული ფონი უნდა განიმუხტოს, სხვაგვარად მოქმედება სახელმწიფოებრიობის და ქვეყნის საწინააღმდეგოა.

მეტწილად, მაქსიმუმ 3-4 არხს უყურებს ადამიანი და როგორც წესი, უყურებენ საინფორმაციო გამოშვების დასაწყისს, სადაც არის მძაფრი სიუჟეტები, ხოლო როგორც კი დაიწყება პოზიტიური სიახლეები, რომ სადმე საწარმო, ავტობანი თუ საავადმყოფო გაიხსნა, ხელისუფლების წარმომადგენელმა მნიშვნელოვან სიახლეზე ისაუბრა, მნიშვნელოვანი შეხვედრა გამართა და ა.შ. ამას ისეთ დროს აშუქებენ, რომ აღარავინ უყურებს...

მე ძალიან მიყვარს ეს პროფესია და ჟურნალისტები, იმის მიუხედავად, რა დავალებებსაც უნდა ასრულებდნენ ისინი, თუმცა, მორალის ამბავიცაა. შეიძლება აკეთებდე მსგავს სიუჟეტებს, მაგრამ ვაკვირდები სოციალურ ქსელში და ვხედავ, რომ არა მხოლოდ სამსახურის გამო ასრულებენ ამას, არამედ, თვითონ დგანან ამ ნეგატიურ პოზიციებზე. წარმოუდგენელია, ადამიანი დღეში 15-20 სტატუსს აქვეყნებდე და ყველა იყოს ნეგატიური... დაიკავებ მობილურს ხელში, დილიდან, ყავის დალევამდე იწყებ და ამთავრებ ნეგატივით... ამ ნეგატივზე „შესვეს“ ადამიანები, უბრალოდ...

მე ახლა ამით, რასაც ვსაუბრობ, იმას არ ვამბობ, რომ აყვავებულები ვართ, რომ ძალიან მაგრად ვცხოვრობთ, თუმცა, საბედნიეროდ, არც ისეა დანგრეული ქვეყანა, როგორც ამას აჩვენებენ და როგორი მცდელობაც არის.

- თქვენ თვითონ რომელ საინფორმაციო გამოშვებებს ენდობით, გაქვთ ტაბუირებული არხები?

- რამდენიმე არხს თვითონ ვყავარ „შავ სიაში“, რადგან არ ვლაპარაკობ ისე, როგორც მათ აწყობთ. მაგალითად, თუ მათ მიერ გავრცელებული რაიმე ინფორმაციით სოციალური ქსელი არ აფეთქდა, „მთავარ არხზე“ არ გადავრთავ. მათაც „შავ სიაში“ ვყავარ. სხვათაშორის, 2 წელია, არც  საზოგადოებრივი არხის რესპონდენტი ვყოფილვარ. როგორც ჩანს, არც მათ მოვწონვარ.

- ბატონო ამირან, როგორ ფიქრობთ, რამდენად მომზადებული შეხვდა ჩვენი სახელმწიფო მსოფლიოში გავრცელებულ ვირუსს და რა კეთდება იმისათვის, რომ უარყოფითი შედეგები თავიდან ავიცილოთ?  

- პირველ რიგში დავიწყებ ინფორმაციის გაშუქების პასუხისმგებლობით, რადგან როცა ასეთი თემის პანიკური გაშუქება ხდება, დაახლოებით იგივეა, რომ შენს მეზობლად სახლს ცეცხლი ეკიდოს და შენ თუ ნავთს არ ასხამ, დგახარ და სეირს უყურებ. ეს ისეთი თემაა, რომელიც რამდენადაც უნდა გააპოლიტიზირო, მაინც შენ შეგეხება, შენს ახლობელს და ოჯახის წევრს შეეხება. ვიღაცას ხელფასი აქვს თვეში 30 ათასი და პანიკა შეიძლება სულაც არ ადარდებდეს, ბოლოს და ბოლოს, სულ რომ ქვეყანა ჩამოიქცეს, აქვთ ალბათ შემოსავლები და რესურსები, რომ აქედან გაასწრონ, მაგრამ არიან ადამიანები, რომლებიც წასვლას არსად აპირებენ არც ეპიდემიის და არც ომის შემთხვევაში. არის რაღაც ელემენტარული სტანდარტები, რაც უნდა გავითვალისწინოთ. ეს არის, კარგი გაგებით, თვითცენზურა და საზოგადოების ინტერესებიდან გამომდინარე მოქმედებები. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში რა არის საზოგადოების ინტერესი?! - ზედმეტი პანიკის გამოწვევა თუ ნეგატივის ზომიერად გაშუქება, ისე, რომ ხელისუფლების ყურადღება მიიქციო გარკვეულ პრობლემებზე?! - ამას როგორ გააკეთებ, ეს არის ხელოვნება. ერთია, როცა მიკროფონით შევარდები სასწრაფოს მანქანაში ან ინფექციური საავადმყოფოს ბოქსირებულ კამერაში, მეორე - იგივე შეგიძლიათ გააკეთოთ შორი კადრებით, ისე, რომ არც ჟურნალისტს შეექმნას საფრთხე და არც მოსახლეობა დაპანიკდეს ზედმეტად. აჟიოტაჟის შექმნა ყოველთვის არის მავნე და ვიხილეთ ჩვენ ამის გამოვლინება, როცა გარკვეულ ჰიპერმარკეტებში რიგები დადგა.

რა თქმა უნდა, შეგიძლია მწვავე ფორმითაც მოსთხოვო ხელისუფლებას პასუხი, ოღონდ კარგად მოგეხსენებათ ჟურნალისტებს, როგორ კეთდება ნორმალური სიუჟეტი, თუნდაც ძალიან მწვავე და რას ნიშნავს აჟიოტაჟი, - ეს ორი აბსოლუტურად განსხვავებული ცნებაა.

- საქართველოში უკვე კორონავირუსის 15 შემთხვევა დადასტურდა. თუმცა, საიმედოდ შეიძლება ჩავთვალოთ, რომ აქამდე შიდა გავრცელების არც ერთი ფაქტი არ დაფიქსირებულა და ვირუსი მხოლოდ უცხო ქვეყნებიდან ჩამოსულ საქართველოს მოქალაქეებს დაუდასტურდათ... 

- მოსალოდნელიც არის ცალკეული შემთხვევები იქიდან გამომდინარე, რომ იმ ქვეყნებში, სადაც ვირუსი საკმაოდ გავრცელებულია, ბევრი ჩვენი მოქალაქეა, რომლებიც სამშობლოში ბრუნდებიან. კარგია, რომ ჩაატარეს მოკვლევა, რამდენ ადამიანთან ჰქონდა კონტაქტი დაინფიცირებულს და აიყვანენ კონტროლზე ამ ადამიანებს, ორგანიზებულად მუშაობენ.

ჩვენ ვერ ვიპოვით, ალბათ, ჩვენზე გაცილებით ძლიერი ეკონომიკის მქონე სახელმწიფოებს, რომლებიც 100 პროცენტით მომზადებულები დახვდნენ ამ ვირუსს და ასეთი უამრავი მაგალითია. ამით არ ვამართლებ იმ ფაქტებს, რაც ვიხილეთ, თუნდაც მედდას, რომელსაც არ ჰქონდა პირბადე, მაგრამ ეს არის უზარმაზარი სისტემა ჯანდაცვის უამრავი თანამშრომლით და იქ ყველას ვერ გამოეკიდებიან ამირან გამყრელიძე ან თუნდაც სამინისტროს ჩინოვნიკები. არის ეს ყველაფერი ადგილობრივი მმართველების ბრალი. თუმცა, არის ასევე ადამიანის პირადი უპასუხისმგებლობა. რა თქმა უნდა, ამაზე უნდა იყოს მწვავე რეაქცია, მაგრამ ამის გამო, მტრის ხატის შექმნა, ადამიანების დათრგუნვა და დევნა კატეგორიულად მიუღებელია!

პოლიტიკური განცხადებები, რომ დააგვიანეს გზის ჩაკეტვა, არასწორია. გადავხედოთ თარიღს, ჩინეთთან მიმოსვლა როდის შევზღუდეთ ჩვენ და როდის გააკეთეს ეს სხვა სახელმწიფოებმა და ვნახავთ, რომ ჩვენ ვართ ერთ-ერთი პირველი, რომელმაც ამ ქვეყანასთან მიმოსვლა შევზღუდეთ და არ იყო ეს მარტივი გადაწყვეტილება, თუ ჩვენს ბოლოდროინდელ სავაჭრო და ტურისტულ ურთიერთობებს გავითვალისწინებთ. მთელ მსოფლიოსთანაც რომ შეწყვიტო დღეს მიმოსვლა, ეს არ არის გარანტი იმისა, რომ ქვეყანაში ვირუსს არ შემოუშვებ, რადგან შენი მოქალაქეები არიან გარეთ და რომ ჩამოვა ადამიანი, მას ქვეყნის კარი უნდა გაუღო. ჯერ აბსურდული მოწოდებები ისმოდა, ირანთან სახმელეთო საზღვარი გააუქმეთო, რაც არა გვაქვს, უბრალოდ, ამ შემთხვევაში, რუკას უნდა დახედო. რაც შეეხება საჰაერო მიმოსვლას, არ ვთვლი, რომ დაგვიანებული იყო, შეხედეს ვითარებას, შეაფასეს და შეზღუდეს მიმოსვლა.

ფაქტობრივად, პირველივე დღეებიდან, ყოველდღიურ რეჟიმში, რამდენიმე პიროვნება დილიდან შუაღამემდე გასცემს რეკომენდაციებს, ავრცელებენ ინფორმაციებს და ა.შ... საკმაოდ დატვირთულ რეჟიმში მუშაობს ლუგარის ლაბორატორია და მსგავსი ლაბორატორია არ აქვს ჩვენზე მოწინავე ძალიან ბევრ ქვეყანას, ფაქტობრივად, გადასულები არიან საომარ რეჟიმზე, ყოველგვარი დასვენების გარეშე და კი ვიცით, მათი ანაზღაურება როგორიცაა, განსაკუთრებით უმცროსი სამედიცინო პერსონალის... ჩვენი უსაფრთხოების გამო, დღედაღამ რისკის ზღვარზე დგანან და მადლობის ნაცვლად, მუდმივი სტრესის ქვეშ გვყავს ეს ადამიანები. ეს ეხება თუნდაც მმართველ რგოლს, იმავე ამირან გამყრელიძეს, პაატა იმნაძეს... ვინმე რაიმეს დამატებით უხდის ამ ადამიანებს? უბრალოდ მოიკითხონ, რა რეჟიმში მუშაობენ! რა თქმა უნდა, ხარვეზები იყო საწყის ეტაპზე, მაგრამ ვფიქრობ, რომ ეს ყველაფერი გამოსწორებულია.