ქართულ ფარმაცევტულ ბაზარზე ახლი მოთამაშის, კომპანია „ჰუმანითი ჯორჯიას"  გამოჩენამ საზოგადოებაში ორი „ტრადიციული" პრობლემა გაააქტიურა და უცვლელ დღის თემად აქცია:  ხელმისაწვდომი, ანუ იაფი მედიკამენტები და მათი ხარისხი, უფრო ზუსტად, არის თუ  არა იაფი წამალი ყოველთვის ხარისხიანი? როგორც გაირკვა, ხარისხის თემა ქართული ბაზრისთვის იმაზე უფორ მასშტაბური და ყოვლისმომცველია, ვიდრე ეს ერთი შეხედვით  ჩანს  და ის არანაირად არ არის ფასზე დამოკიდებული.

ამ საკითხზე რამდენიმე განმარტებას აკეთებს  სსიპ სამედიცინო საქმიანობის სახელმწიფო რეგულირების სააგენტოს ფარმაცევტული საქმიანობის დეპარტამენტის უფროსის მოვალეობის შემსრულებელი დავით მაჭარაშვილი:

- ჯანდაცვის სამინისტროს და პირადად ჩემი მიდგომა ასეთია: რაც უფრო მეტი კომპანია იქნება ბაზარზე წარმოდგენილი, ანუ რაც უფრო კონკურენტული გახდება გარემო, მით მეტად იქნება შესაძლებელი, გავლენის მოხდენა ფარმაცევტული ბაზრის ფასწარმოქმნის პრინციპებზე. ეს არის ეკონომიკური აქსიომა და ამაზე დავა უხერხულია.

რაც შეეხება ხარისხს, აუცილებლად უნდა გავიხსენოთ 2009 წელს „წამლისა და ფარმაცევტული საქმიანობის შესახებ" კანონში შეტანილი არსებითი საკანონმდებლო ცვლილებები, როდესაც მთელი რიგი კონტროლის ბერკეტები მოიხსნა, უპირველესად კი, ხარისხთან მიმართებაში. ლიბერალურმა მიდგომამ ის მოიტანა, რომ ბაზარზე ძალიან ბევრი ფარმაცევტული კომპანია გაჩნდა, დაახლოებით, 5000 და მეტი. აქედან 1300-მდე საბითუმო დისტრიბუტორია, რომელსაც იმპორტის უფლებამოსილება გააჩნია. ამ ეტაპზე, დაახლოებით, 16 000 დასახელების პროდუქტი გვაქვს დაშვებული საქართველოს ბაზარზე, რაც სოლიდური რაოდენობაა. ხარისხის თვალსაზრისით, სახელმწიფოს არანაირი რესურსი არ გააჩნია, რომ 16 000 დასახელების იმპორტირებული პროდუქტის სერიული კონტროლი განახორციელოს. სერიულსაც რომ თავი დავანებოთ, რთულია თუნდაც წინასწარი კონტროლი. მით უფრო, იმ ფონზე, როდესაც ზემონახსენები საკანონმდებლო ცვლილებების შემდეგ, კონტროლის ბერკეტები საერთოდ იქნა უგულებელყოფილი. 2009 წლამდე არსებობდა ხარისხის კონტროლის სამი ბერკეტი. ეს იყო  წინასწარი კონტროლი, რომელიც ითვალისწინებდა პირველად იმპორტირებული ფარმაცევტული პროდუქტის სამი სერიის სავალდებულო კონტროლს, მეორე, ეს იყო სავალდებულო სერიული კონტროლი მთელი რიგი ფარმაკოთერაპიული  ჯგუფების მიხედვით, ნებისმიერი იმპორტის დროს და მესამე, ეს იყო შერჩევითი კონტროლი. დღეისათვის, ამ საკანონმდებლო ცვლილებების შემდეგ, ჩვენ დაგვრჩა მხოლოდ ერთი ბერკეტი, ეს არის შერჩევითი კონტროლი, რომელიც ხორციელდება სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში.

სახელმწიფო პროგრამა, რომელიც ბოლო სამი წლის განმავლობაში, თანხობრივად პერმანენტულად იზრდება და გაზრდილია წელსაც, უფრო მეტ შესაძლებლობას იძლევა, რომ მეტი დასახელების ფარმაცევტული პროდუქციის ხარისხის კონტროლი შევძლოთ. თუმცა ესეც ვერანაირად ვერ წვდება სრული მოცულობით ბაზარზე მიმოქცევაში არსებული პროდუქტის  ხარისხის კონტროლს. აქედან გამომდინარე, შეიქმნა ვითარება, როცა უნდა მოძებნილიყო პრობლემის მოგვარების სხვა გზა. ამ შემთხვევაში, ეს არის საკანონმდებლო ცვლილებები, რომელიც უფრო გაამკაცრებს ხარისხის კონტროლს. აქვე ვიტყვი, ეს არამც და არამც, არ უნდა მოხდეს კომპანიების ხარჯზე და ამან არ უნდა იქონიოს გავლენა ფასწარმოქმნის პროცესებზე. პრობლემა მოგვარდება მხოლოდ სახელმწიფოს ხარჯზე.

- დაინტერესებულ წრეებში უკვე ისმის კითხვები იმასთან დაკავშირებით, რომ ახალი რეგულაციები შეზღუდავს ამჟამად მოქმედ ე.წ. პარალელურ იმპორტს, რაც  გულისხმობს  უფლებას, დისტრიბუტორებმა სავაჭრო ლიცენზიის მფლობელის თანხმობის გარეშე, იაფი ბაზრებიდან პირდაპირ შემოიტანონ საქართველოში წამლები. 

- არანაირი ხელის შეშლა პარალელურ იმპორტს არა აქვს და არც ექნება, მაგრამ როდესაც  ხარისხზეა საუბარი, ასე მარტივად დაშვება საქართველოს ბაზარზე ქმნის დიდ რისკს, რომ ბაზარზე მოხვდეს წუნდებული ან ფალსიფიცირებული ფარმაცევტული პროდუქტი. აქ მთავარი ის არის, რომ სავაჭრო ლიცენზიის მფლობელი პასუხისმგებლობას ირიდებს ხარისხთან მიმართებაში, რაკი ხელი არ მიუწვდება პროცესების კონტროლზე. ხშირად გვქონია შემთხვევები, როდესაც მოგვმართავენ სავაჭრო ლიცენზიის მფლობელები, მწარმოებლები, რომ პარალელური იმპორტით შემოსული ფარმაცევტული პროდუქტის ხარისხზე ისინი არ არიან პასუხისმგებლები, ვინაიდან ვერ აკონტროლებენ დისტრიბუციის მთელ ციკლს, თუნდაც  ტრანსპორტირებისას როგორ არის დაცული პროდუქტი.

ევროპაში პარალელური იმპორტი ხორციელდება ცენტრალიზებული წესით, ევროპის იემიეი-ს, ე.წ. ევროპის ცენტრალური მარეგულირებელის მიერ აღიარება არ ნიშნავს იმას, რომ თუ პოლონეთის, გერმანიის ან  საფრანგეთის ბაზრებზე დაშვებულია რომელიმე პროდუქტი, სხვა ევროპულ ქვეყანაში პარალელური იმპორტით ამის შეტანა შესაძლებელია. ევროკავშირის კანონმდებლობით, პარალელურ იმპორტს აქვს გარკვეული წესები, ეს არის ცენტრალიზებულად აღიარება ფარმაცევტული პროდუქტის და მხოლოდ და მხოლოდ ამ შემთხვევაში არის დასაშვები მისი შეტანა სხვა ბაზრებზე. 

- ფასებისა და ხარისხის თვალსაზრისით, რას შეცვლის „ჰუმანითი ჯორჯიას" შემოსვლა ქართულ ბაზარზე?

- ბაზრისთვის არ უნდა იყოს პრობლემა კიდევ ერთი კომპანიის შემოსვლა. პირიქით, ნებისმიერი მოთამაშისთვის გახსნილია საქართველოს ბაზარი და როგორც გითხარით, რაც უფრო კონკურენტული გახდება გარემო,მით უფრო ხელმისაწვდომი იქნება ფასებიც. ამ შემთხვევაში, ვერანაირ რისკებს პირადად მე ვერ ვხედავ. რაც შეეხება ხარისხს, მოსახლეობას მინდა ვუთხრა, რომ ამ თვალსაზრისითაც, ეჭვებისთვის არანაირი საფუძველი არ არსებობს. ფალსიფიკაციისა და წუნდებისგან არც ერთი ქვეყნის ბაზარი არ არის დაზღვეული, ყველა ქვეყანაში არის ამგვარი ფაქტების გამოვლინება. გამონაკლისი ვერც ჩვენ ვიქნებით, თუმცა მაქსიმალურად გავაკონტროლებთ სამკურნალო საშუალებების ხარისხს, მათ შორის, „ჰუმანითი ჯორჯიას" მიერ შემოტანილსაც. ასე რომ, მოსახლეობას შეუძლია, მშვიდად დაელოდოს მედიკამენტების ფასების დაწევას, რადგან ეს ლოგიკური პროცესია, რაც ახალი კომპანიის გამოჩენას მოჰყვება.