საპარლამენტო უმრავლესობის წევრმა ზაზა ხუციშვილმა „რეპორტიორთან" საუბრისას საქართველოში და ქვეყნის ფარგლებს გარეთ მიმდინარე მოვლენები შეაფასა. ხუციშვილი სანკტ-პეტერბურგში განხორციელებულ ტერაქტს გამოეხმაურა და სამძიმარი გამოუცხადა დაღუპულთა ოჯახებს.

დეპუტატმა, ასევე, გარევაჭრობის აკრძალვასთან დაკავშირებითაც გააკეთა კომენტარი და აღნიშნა, რომ არ არის სწორი, როდესაც მოვაჭრეები არათანაბარ მდგომარეობაში იმყოფებიან.

- სანკტ-პეტერბურგის მეტროში ტერაქტი განხორციელდა, რას იტყვით ამ ფაქტზე და გვემუქრება თუ არა ჩვენ რაიმე საფრთხე?

- ტერაქტი არის საშინელი გამოვლინება აგრესიისა, რომელსაც არანაირი ახსნა არ აქვს, მიუხედავად იმისა, თუ როგორი ტიპისაა და რომელ ქვეყანაში ხდება. როგორც წესი, ტერაქტს ეწირებიან ის ადამიანები, რომლებსაც არავითარი შეხება არ აქვთ სახელმწიფო დონის გადაწყვეტილებებთან. მმართველი გუნდი ცალსახად ვგმობთ ამ ტერაქტს და სამძიმარს ვუცხადებთ დაღუპულთა ოჯახებს.

ვიქონიოთ დიდი იმედი, რომ ტერორისტების სამიზნე საქართველო არ გახდება. მოგეხსენებათ, როდესაც ტერორისტები ასეთ უკიდურეს ზომას გეგმავენ, მათი სამიზნე, როგორც წესი, დიდი ქალაქებია, ანუ, მათ აქვთ გათვლა, რომ რაც შეიძლება მეტი შიშის სინდრომი დანერგონ და უფრო რეზონანსული იყოს, ამიტომ ისინი ირჩევენ ევროპის დიდ ქალაქებს, ამიტომაც შეგვიძლია ვიქონიოთ იმედი, რომ საქართველოში ასეთი რამ არ მოხდება. ტერაქტების სერია, რომელიც ევროპაში სამწუხაროდ გახშირდა, მიგვითითებს, რომ ყურადღებით უნდა იყვნენ ჩვენი შესაბამისი ორგანოები და აქ მივდივართ „მოსმენების კანონთან". დღევანდელი რეალობის გათვალისწინებით, გარკვეული საგამოძიებო ღონისძიებების ჩატარება, რა თქმა უნდა, ჩვენ სამართალდამცავებს და ჩვენს უსაფრთხოების სამსახურს უნდა შეეძლოთ.

- დავუბრუნდეთ საქართველოში მიმდინარე მოვლენებს, ვიზა-ლიბერალიზაცია უკვე ძალაში შევიდა...

- ეს არის კომფორტი იმ ადამიანებისთვის, ვინც საზღვარგარეთ მოგზაურობს, რადგანაც საელჩოში ვიზის მისაღებად რიგში დგომა აღარ მოუწევთ და ერთგვარ დისკომფორტს აიცილებენ თავიდან. ესაა უდიდესი არმია, დაწყებული ჩვენი სპორტსმენებით, დამთავრებული ხელოვნების მუშაკებითა და ბიზნესმენებით, რომლებიც პრქტიკულად ამ კომფორტს მიიღებენ. თუმცა, ამაზე ბევრად უფრო მნიშვნელოვანია ის გზავნილი, რომელიც საქართველომ მიიღო ამ გადაწყვეტილებით, რომელიც არ იყო ევროპისთვის მარტივად მისაღებად, თუმცა ამ გადაწყვეტილებამ პირველ რიგში პოლიტიკური გზავნილის ელფერი შეიძინა. ესაა დიდი ნდობა, რომელიც ევროპის ქვეყნებმა გამოავლინეს საქართველოს მიმართ და ჩვენ მადლობელი ვართ მათი. ვიზა-ლიბერალიზაცია ჩვენს მოქალაქეებს შესაძლებლობას აძლევს, უკეთესად გაიცნონ ევროპა.

ქართული პროდუქტი ღია ბაზრის პირობებში ძალიან სერიოზულ ადგილს და ნიშს დაიკავებს ევროპულ ბაზარზე, ამ მიმართულებითაც ნებისმიერ ბიზნესმენს უშუალოდ შეეძლებათ პროცესების ადგილზე დაკვირვება, შეძლებენ გამოფენაში მონაწილეობის მიღებას, იქნება ეს ტურიზმი, ღვინის ფესტივალი და ა.შ.

მიუხედავად პოლიტიკური კუთვნილებისა და მიუხედავად იმისა, რომელ ეტაპზე ვინ იყო ხელისუფლებაში, მინდა, ყველა იმ ადამიანს გადავუხადო დიდი მადლობა, დაწყებული 90-იანი წლებიდან, ვინც თავისი შრომა ჩადო ამ საქმეში. იმაზე, მგონი, ყველა თანხმდება, რომ ჩვენი ადგილი არის ევროპულ ცივილიზაციაში და ევროპულ სამეგობროში.

- „რუსთავი 2"-ში თანამშრომლებზე წილების გადანაწილებაზე რას გვეტყვით? მთელი ეს პროცესი ეთერში გადიოდა. რამდენად სწორად მიგაჩნიათ საზოგადოებისთვის შიდა სამზარეულოს ჩვენება?

- ეს იყო საზოგადოებისთვის გამოტანილი თემა. საერთოდ, „რუსთავი 2"-ში არიან თანამშრომლები, რომლებიც ეწინააღმდეგებიან იმ პოლიტიკას, რომელსაც ეს არხი ბოლო პერიოდში ატარებდა, ამიტომაც მათი გულის მოსაგებად, სამი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ, რატომღაც, მფლობელებს გული მოულბათ და თანამშრომლებს წილებს სთავაზობენ. მსგავსი მოლაპარაკებები, როგორც წესი, სააშკარაოზე არ გამოდის და საზოგადოებას მხოლოდ შედეგებს აცნობენ.

ამასთანავე, სამი ინსტანციის სასამართლოს მიერ „რუსთავი 2"-ის მფლობელად ქიბარ ხალვაშია გამოცხადებული, ამიტომაც ეს წილების გადანაწილება აშკარად დაგვიანებული პროცესია. თუ ძალიან უნდოდათ თანამშრომლების ჩართვა, ამისათვის საკმაოდ დიდი დრო ჰქონდათ.

ჩვენ პატივს ვცემთ სტრასბურგის სასამართლოს მოთხოვნას, თუმცა სამი ინსტანციის სასამართლოს, მათ შორის, უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატის გადაწყვეტილება რომ სტრასბურგის სასამართლომ ეჭქვეშ დააყენოს, ასეთი რამ ნაკლებად რეალურია, ასეთი რაღაცები არ ხდება. ერთადერთი სტრასბურგის სასამართლო განიხილავს იმას, თუ დაირღვა რაიმე პროცესის დროს. მე რატომღაც მათ გადაწყვეტილებას ამ ჭრილში ვხედავ.

- პრეზიდენტის კამპანიას „კონსტიტუცია ყველასია" როგორ შეაფასებთ? გაჟღერდა მოსაზრება, რომ ეს მისი წინასაარჩევნო კამპანიაა, თქვენ რამდენად იზიარებთ ამ მოსაზრებას?

- რა თქმა უნდა, თითოეული პოლიტიკოსის საზოგადოებაში გამოჩენა ატარებს საარჩევნო კამპანიის ნიშნებს. პრეზიდენტის ქმედებაც შეიძლება იყოს წინასაარჩევნო კამპანიის ნაწილი, ამაში უკანონო არაფერია და არც გასაკვირია. უბალოდ, ერთი კითხვა ჩნდება - კომისიას თავისი ვერსია დასრულებული და გამოტანილი არ აქვს, მაშინ რისი განხილვა მიმდინარეობს? დაველოდოთ კომისიას. კომისიის თავმჯდომარემ არა ერთხელ გააჟღერა, რომ ვენეციის კომისიის შენიშვნები გათვალისწინებული იქნება, ამის შემდეგ კი, დაიწყება სახალხო განხილვები იმ ვერსიისა, რომელსაც დადებს საკონსტიტუციო კომისია.

- როგორ ფიქრობთ, უნდა შეიცვალოს თუ არა პრეზიდენტის არჩევის წესი?

- ცალსახად თქვა ვენეციის კომისიამ, რომ არც ერთ მოდელში და არც ერთ ვარიანტში, ანტიკონსტიტუციური არაფერი არ არის. არსებობს ქვეყნები, სადაც პრეზიდენტის ირჩევენ პირდაპირი წესით და არსებობს ქვეყნები, სადაც პარლამენტი ირჩევს. მე საუკეთესო ვარიანტად ვახტანგ ხმალაძის ვარიანტს მივიჩნევ, ესაა ყველაზე მისაღები, ოპტიმალური, რომელიც ზრდის იმ ორგანოს ლეგიტიმაციას, რომელმაც პრეზიდენტი უნდა აირჩიოს, აქ იქნება ჩართული ფართო საზოგადოება.

რაც შეეხება იმ ვარიანტს, რომელიც შეთავაზებული იყო ჩვენი მხრიდან, გულისხმობს, რომ 2018 წელს იყოს პირდაპირი არჩევნები, რათა არ შეიქმნას უხერხული მდგომარეობა, თითქოს კონკრეტულად მოქმედ პრეზიდენტს უქმნის ვინმე დისკომფორტს, მაგრამ შემდეგი 2023 წლის არჩევნები იყოს ისეთი ვარიანტის, რომელიც მისაღები იქნება რესპუბლიკისთვის. საერთოდ, არ არის სასურველი,  საარჩევნო პროცესები ყოველ წელს იმართებოდეს, ხან პრეზიდენტის, ხან პარლამენტის, ხან ადგილობრივი თვითმმართველობის. იმის მაგივრად, რომ შემოდგომით, ქვეყანა ყოფილიყო მობილიზებული ინვესტიციების მოპოვებაზე, პრაქტიკულად მთელი ქვეყანა ჩართული იყო საარჩევნო კამპანიაში, რომელიც გაიწელა და შექმნა პრობლემები.

ვერ ვხედავ პრობლემას იმაში, რომ პარლამენტმა აირჩიოს პრეზიდენტი. პრაქტიკულად იმ ეროვნულ გამოწვევებზე, რომელიც არსებობს, პასუხისმგებელია საქართველოს ხელისუფლება, მისი პრემიერ-მინისტრი და მინისტრთა კაბინეტი, ანუ ჩვენი დღევანდელი მოწყობის მიხედვით, პრეზიდენტის უფლებამოსილება საკმაოდ შეზღუდულია. იმ ეროვნულ გამოწვევებზე, საარჩევნო კამპანიის დროს, პრეზიდენტობის კანდიდატს რა პასუხი უნდა ჰქონდეს, ცოტა გაუგებარია ჩემთვის. გარდა ამისა, თუ უპარტიოდ უნდა იყოს პრეზიდენტი, ცალსახად დგება საკითხი, ვინ დააფინანსებს მის საარჩევნო კამპანიას.

- 7 აპრილს პრეზიდენტი პარლამენტის წინაშე მოხსენებით გამოვა, რაზე შედგება საუბარი, თქვენი აზრით?

- ძირითადად პრეზიდენტი აქცენტს გააკეთებს იმ საკითხებზე, რაზეც იყო აზრთა სხვადასხვაობა მმართველ გუნდსა და პრეზიდენტს შორის, ვგულისხმობ იმ თემებსა და კანონპროექტებს, რომელსაც ვეტო დაადო. ალბათ შეაფასებს ზოგადად და არ იქნება დეტალური განხილვა რომელიმე მიმართულებით, იქნება უფრო საერთო პოლიტიკური შეფასებები, იმ საკითხებს შეაფასებს, რაც პრეზიდენტის ფუნქციაში შედის.

დებატების ფორმატი სწორად არ მიმაჩნია. ვთვლი, რომ შეიძლებოდა მოხსენების შემდეგ 10-12 შეკითხვა დასმულიყო და ამაზე ეპასუხა პრეზიდენტს. შეიძლება, ეს დებატები ოპოზიციისა და ხელისუფლების ურთიერთდაპირისპირებაში გადაიზარდოს, რაც ავტომატურად წინასაარჩევნო კამპანიის ელფერსაც შეიძენს ოპოზიციის მხრიდან.

- გავრცელდა ინფორმაცია, რომ შესაძლოა, 7 თვითმმართველ ქალაქს სტატუსი გაუუქმდეს. არის თუ არა კონკრეტული გადაწყვეტილება მიღებული და თქვენ უჭერთ თუ არა მხარს?

- ამ თემაზე რაღაც კონკრეტული შეფასებისგან თავს შევიკავებ. რეალობამ, რაც პრაქტიკაში ჩვენ მივიღეთ, მართვაში გარკვეული სირთულეები შექმნა. ყველა საუბრობს ორხელისუფლებიანობის მოდელზე, რაც მართვაში, გადაწყვეტილებების მიღებაში და აღსრულების სისტემაში ხელს უშლის, თუმცა, გადაწყვეტილება მიღებული არ არის, ამიტომ დაველოდოთ, მოვისმინოთ არგუმენტები. შეიძლება ასეთი მოდელი მომავალში მისაღები იყოს, თუმცა, როგორც ის ადამიანები ამბობენ, ვინც უფრო კონკრეტულად არის თვითმმართველობის თემებში ჩართული, გარკვეულ უხერხულობას ქმნის. ამ მოდელს ჰყავს მომხრეები, ჰყავს მოწინააღმდეგები, მათ შორის მმართველ გუნდშიც.

- გარევაჭრობის აკრძალვასთან დაკავშირებით რას ფიქრობთ? რამდენად მართებული მიგაჩნიათ ეს გადაწყვეტილება?

- ცენტრალური ვაგზლების გარშემო, ევროპულ დიდ ქვეყნებშიც არის მსგავსი დახლები, საერთოდ, ვფიქრობ, რომ შეიძლება მოიძებნოს ისეთი ფორმა და გარკვეული ადგილები, სადაც თუნდაც ტროტუარის ზომა იძლევა საშუალებას, მაღაზიის წინ სავაჭრო დახლი გაიმართოს. თუმცა, როცა ერთი ადამიანი სავაჭრო ფართში ვაჭრობს, ხოლო მისი ვიტრინის წინ ვიღაცას კერძოდ აქვს დაწყობილი პროდუქტი და ის არც გადასახადს იხდის, ორივე მათგანი არათანაბარ მდგომარეობაში იმყოფება. თუკი გარე მოვაჭრეებს აქვთ თავიანთი პრეტენზია და უფლება, ნურც იმათ დავუკარგავთ უფლებებს, ვინც საგადასახადო სისტემაშია მოქცეული და პატიოსნად ვაჭრობს და შრომობს.

საერთოდ გარევაჭრობის აკრძალვა შეიძლება არ იყოს სწორი და მართებული, თუმცა, კანონისა და სამართლიანობის პრინციპით მოქცევა აუცილებელია. არ შეიძლება, ადამიანები სხვადასხვა პირობებში იყვნენ ჩაყენებულნი. ძალიან კარგად გვესმის გაჭირვებული ადამიანების მდგომარეობა, თუმცა, თბილისს ბაზრობად ვერ გადავაქცევთ. თავის დროზე ხუჭავდნენ ამაზე თვალს. ალბათ, თავიდანვე ჯობია პრევენციული ზომების მიღება, თუმცა, ვიქონიოთ იმედი, რომ გამოინახება შესაბამისი ადგილები, სადაც მოვაჭრეები შეძლებენ ვაჭრობას.