ავტორი მარიამ პაიჭაძე
საპარლამენტო უმრავლესობის წევრმა პაატა მხეიძემ „რეპორტიორთან" საუბარში პრეზიდენტის პარლამენტში გამოსვლა შეაფასა და განაცხადა, რომ ქვეყნის პირველი პირის მიერ წარმოდგენილი ხედვები არ შეიცავდა სრულ ანალიზს.
პაატა მხეიძე აგრეთვე შეეხო IRI-ის კვლევის შედეგებს, ცხინვალის რეგიონში ჩატარებულ რეფერენდუმსა და სხვა მნიშვნელოვან პოლიტიკურ მოვლენებს.
- 7 აპრილს პარლამენტში პრეზიდენტის ყოველწლიური გამოსვლა გაიმართა. თქვენი შეფასებით, რამდენად ამომწურავად შეეხო გიორგი მარგველაშვილი ქვეყანაში არსებულ პრობლემებს?
- პრეზიდენტის პარლამენტში გამსვლის ფორმატი, ალბათ, აბსოლუტურად მისაღებია საზოგადოებისთვის, გამომდინარე იქიდან, რომ თითოეული ასეთი შეხვედრა აქტუალურ საკითხებს უნდა შეიცავდეს. ძალიან დიდ პატივს ვცემ ქვეყნის სახელმწიფოებრიობის სიმბოლოებს, რომელთა შორის პრეზიდენტი არის პირველი. ქვეყნის ყველაზე სტრატეგიულ და აქტუალურ საკითხებზე მისი ანალიზი და ხედვები, რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვანი იყო პარლამენტისთვის მოსასმენად. სამწუხაროდ, მოხსენებამ ინფორმაციულობის თვალსაზრისით არ დამაკმაყოფილა. ხედვები, რომლებიც წარმოდგენილი იყო, არ შეიცავდა სრულ ანალიზს. იყო ვიწყო სპექტრი, რომელიც უფრო დიდაქტიკურ-აღმზრდელობით ტონს შეიცავდა, ვიდრე ხედვას იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა დალაგდეს ქვეყანაში პრობლემები, რომლებიც, სამწუხაროდ, ჯერ კიდევ მრავლად არის. ვგულისხმობ უპირველესად ჩვენს სახელმწიფოებრიობასთან დაკავშირებულ საკითხებს. დაახლოებით ათი დღის წინ, მეცნიერებათა აკადემიაში დემოგრაფიული საზოგადოების შეკრება გაიმართა, რომელსაც მეც დავესწარი. ძალიან დაძაბული წამოვედი იქიდან იმის გამო, რომ ქვეყანაში არასახარბიელო დემოგრაფიული მდგომარეობა გვაქვს. ალბათ ვისურვებდი, რომ პრეზიდენტს ამისთვის მეტი დრო დაეთმო. ტერიტორიები გვაქვს დაკარგული და სახალხო დიპლომატიის და სხვა მდგენელების გათვალისწინებით, პრეზიდენტს მეტი უნდა ესაუბრა ამ საკითხებზე. სანაცვლოდ იყო ჩვენი საქმიანობის კრიტიკული ანალიზი, რომელიც კარგია მაშინ, როდესაც ის არის კონსტრუქციული, მაგრამ როდესაც ოპოზიციური პარტიის, „ნაციონალური მოძრაობის" დღის წესრიგში ხდება ხშირად გადაკვეთა, ამას ვეღარ ისმენ სათანადო დამაჯერებლობით, რაც სჭირდება საკითხის სწორად აღქმას. ფაქტობრივად არ დარჩენილა გამოსვლის ასპექტი, რომელსაც შეფასება არ გაუკეთდა პარლამენტარების მიერ, ოპოზიციამაც საკმაოდ იაქტიურა, „ქართული ოცნების" წარმომადგენლებმაც თქვეს თავიანთი სათქმელი და მიმაჩნია, რომ ასეთი შეხვედრები, ანალიზი, აზრთა ურთიერთშეჯერება სასარგებლო იქნება ქვეყნის შემდგომი განვითარებისთვის.
ამის გარდა, უკეთესი იქნებოდა, რომ სახელმწიფოს მეთაურს ჰქონდეს შემრიგებლური ფუნქცია. მე რუსთავის მაჟორიტარი დეპუტატი ვარ და მიმაჩნია, რომ მარტო იმ ადამიანების დეპუტატი არ ვარ, რომლებმაც ამირჩიეს, არამედ სრულიად რუსთავის. მიუხედავად იმისა, რუსთავის ოლქი ორად არის გაყოფილი, არ ვანსხვავებ მოქალაქეებს, რომელი მხრიდან მოდიან ჩემთან სხვადასხვა სახის დახმარების სათხოვნელად.
- თქვენ როგორ ფიქრობთ, უნდა გადმოვიდეს თუ არა პარლამენტი ქუთაისიდან თბილისში?
- პრეზიდენტის პარლამენტში გამოსვლას წინ უძღოდა მისი ქუთაისელებთან შეხვედრები, სადაც ძირითადად ორი მესიჯი გაჟღერდა. ერთი იყო - ისურვებდნენ თუ არა პარლამენტის ქუთაისიდან გადატანას, რაზეც, რა თქმა უნდა, პასუხი იყო - „არა". მეორე საკითხი იყო - ისურვებდნენ თუ არა, პრეზიდენტი არ აერჩია თვითონ მოსახლეობას, აქაც არ შეიძლება პასუხი ყოფილიყო სხვა.
იმის გათვალისწინებით, რომ ქუთაისი იყო საქართველოს სატახტო ქალაქი, იქიდან დაიწყო საქართველოს აღდგენა ბაგრატ მესამემ, დავით აღმაშენებელმა, ვისურვებდი, რომ ქუთაისი გამოცხადებულიყო საპრეზიდენტო დედაქალაქად, რაც ამ ქალაქს ღირსებას შესძენდა. ამისთვის ნაგებობები საკმარისია და ვფიქრობ, ძალიან კონსტრუქციული იქნებოდა, თუ პრეზიდენტი ამაზე მზაობას გამოთქვამდა, რაშიც ეჭვი მეპარება.
- 9 აპრილს ჩატარდა რეფერენდუმი ოკუპირებულ ცხინვალის რეგიონში სახელის შეცვლასთან დაკავშირებით, რომელსაც 78%-მა დაუჭირა მხარი. თქვენი აზრით, რას შეცვლის ეს ჩვენი ქვეყნისთვის და რა მნიშვნელობის მატარებელია?
- ეს საკითხი სამართლებრივი კონტექსტიდან სრულიად ამოვარდნილია და ერთი-ორი ჯუჯა სახელმწიფოს გარდა, არავინ მხარს არ უჭერს მსგავს ინიციატივებს. ჩვენ ცივილიზებულად, ყოველგვარი აჟიოტაჟის გარეშე, რომელიც არ გამოიწვევს ჩვენი მეზობელი რუსეთის დაძაბვას, უნდა გავაგრძელოთ სვლა ევროპისკენ. იმ დიპლომატიური შესაძლებლობებითა და არსენალით, რომელიც ჩვენს ხელშია, უნდა დავუპირისპირდეთ და მთელ მსოფლიოს დავანახოთ აგრესორის სახე, ჩვენს მიმართ მათი დამოკიდებულება. მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლება რუსეთის მიმართ კონსტრუქციულ დამოკიდებულებას იჩენს, რატომღაც საპასუხო ადეკვატური ნაბიჯები არ არის. ამ ვითარებაში, როდესაც ჩვენი ტერიტორიის ნაწილი ოკუპირებულია, დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენაზე საუბარი ზედმეტია.
- რამდენიმე დღის წინ IRI-მ გამოაქვეყნა კვლევის შედეგები. თქვენთვის რამდენად სანდოა ის მონაცემები, რომლებიც კვლევის შედეგებშია ასახული?
- IRI-ის შედეგები ჯერ კიდევ საპარლამენტო არჩევნების წინ ვნახეთ, ისევე, როგორც NDI-ის და ა.შ. ჩემთვის ყველაზე კარგი შემფასებელი არის საზოგადოება და კარგად იცით, რომ მათ მიერ ზუსტად იგივე პროცენტები იყო დასმული არჩევნების წინ - 30%-ს აძლევდნენ „ქართულ ოცნებას", 15-17%-ს „ნაციონალურ მოძრაობას" და რითიც დამთავრდა, ეს კარგად მოგეხსენებათ... საზოგადოებამ თავისი არჩევანით „ქართულ ოცნებას" საკონსტიტუციო უმრავლესობა არგუნა.
- ორთაჭალაში სამთავრობო ქალაქის მშენებლობა იგეგმება. როგორია თქვენი დამოკიდებულება და ეთანხმებით თუ არა ამ იდეას?
- ნებისმიერ გადაწყვეტილებასა და დაანონსებულ სიახლეს მეტი განმარტება სჭირდება... დამერწმუნეთ, რომ უძველეს უბნებში განთავსებული სამინისტროების შენობების რეალიზებიდან ამონაგები თანხა ბევრად მეტი იქნება, ვიდრე ეს დასჭირდება სამთავრობო ქალაქის მშენებლობას.
სამთავრობო ქალაქი განთავსდება ერთ სივრცეში და ბევრად უფრო კომფორტული იქნება მოსახლეობისთვის, ასევე მომსახურების მიღებისა და გადაადგილების თვალსაზრისით. ინფრასტრუქტურაც ერთი ექნებათ და თავისი არსით უფრო მოქნილია, ვიდრე ქალაქის სხვადასხვა უბანში გაფანტული სამინისტროები.
- ცოტა ხნის წინ, თბილისის მერიამ გარევაჭრობა აკრძალა... როგორ შეაფასებთ ამ გადაწყვეტილებას?
- ეს საკითხი, პირველ ეტაპზე, შესაძლოა არაპოპულარულად შეფასდეს, მაგრამ ქალაქისთვის არის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი. თბილისს უნდა დაუბრუნდეს ის იერსახე, რაც ჰქონდა. არ შეიძლება ყველაფერი გამოვიტანოთ გარეთ, კმაყოფილები ვიყოთ და თავს ვიმშვიდებდეთ იმით, რომ ეს დროებითი მოვლენაა. საკმაოდ დიდი დრო მიეცათ გარემოვაჭრეებს, რომ ყოფილიყვნენ გარეთ და ჰქონოდათ ცხოვრების სახსარი, მაგრამ დადგა დრო, როდესაც ეს უნდა დამთავრდეს. მითუმეტეს, როდესაც მათ სთავაზობენ კეთილმოწყობილ სავაჭრო ადგილებზე ცივილიზებულ ვაჭრობას. არავისთვის არ არის სასიამოვნო, ანტისანიტარიულ პირობებში შეიძინოს პროდუქტი. იცით, რომ ამ მიმართულებით ბოლო პერიოდში მწყობრი ნაბიჯები იდგმება და ვფიქრობ, რომ ეს წაადგება ქალაქის საერთო ხედს, სილამაზეს, ტურისტების მოძალებული ნაკადის მიერ ჩვენი ქალაქისა აღქმას და ა.შ.
- არსებობს ინფორმაცია, რომ 7 თვითმმართველ ქალაქს შესაძლოა სტატუსი გაუუქმდეს. თქვენი აზრით, რამდენად საჭიროა ამ ღონისძიების გატარება?
- ლაპარაკია აღნიშნულ ქალაქებში ფუნქციონირებად მერზე, რომელიც მართავს მხოლოდ ქალაქს და გამგებელზე, რომელიც მართავს ტერიტორიულ მუნიციპალიტეტში შემავალ მიმდებარე რაიონებს. საუბარია ამ ორი თანამდებობის შერწყმაზე. აღნიშნული სტრუქტურული ერთეულის ფუნქციონირებით მეტი შედეგი რომ დადებულიყო, შესაძლოა არც არავის გასჩენოდა ამის სურვილი. ამიტომ, ეს დიდი აპარატები შეერწყმებიან ერთმანეთს და ერთი ხელმძღვანელის ქვეშ იფუნქციონირებენ, რაც მიმაჩნია, რომ ძალიან პოზიტიურია.
- თქვენ ხართ თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტისა და რეგიონული პოლიტიკისა და თვითმმართველობის კომიტეტის წევრი. რა საკითხების განხილვა მიმდინარეობს და ზოგადად, კომიტეტების მუშაობას როგორ შეაფასებთ?
- ორივე კომიტეტი მუშაობს ძალიან ნაყოფიერად. მიღებული გვაქვს კანონების საკმაოდ დიდი რაოდენობა. განხილვა ხდება აბსოლუტურად დემოკრატიულ, გამჭვირვალე ვითარებაში. ვისაც კი სურვილი უჩნდება, რომ რაიმე კანონპროექტი შემოიტანოს, პრაქტიკულად, ყველაზე მიდის მსჯელობა. მიმაჩნია, რომ ძალიან მალე რეგიონალური პოლიტიკისა და თვითმმართველობის დაბალანსებული ხვალინდელი დღე აისახება საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობაში.
- საკონსტიტუციო კომისია ახსენეთ, როგორ შეაფასებთ მის მუშაობას?
- საკონსტიტუციო კომისია არის ყველაზე დემოკრატიული სტრუქტურა, რომელშიც წარმოდგენილია მთელი არასამთავრობო სპექტრი, კვალიფიციური ექსპერტები და კონსტიტუციონალისტები.
ამ კომისიაზე გაბრაზება და გაბუტვა, მოწოდება, რომ დატოვეთ და უფრო უკეთესი კონსტიტუცია დაიდება, არ მგონია, სწორი იყოს, რადგან ყველა საკითხის მიღება სრული კონსენსუსით ხდება. კონსტიტუცია ნამდვილად იქნება იმაზე უკეთესი, ვიდრე ახლა გვაქვს, უფრო დაბალანსებული და ქმედითი, რომელსაც დიდი ხანი აღარ უნდა დასჭირდეს შესწორებების შეტანა.
- 3 აპრილიდან ძალაში შევიდა რეგულაცია, რომლის მიხედვითაც, ქვეითი ინსპექტორები ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს ქუჩების დანაგვიანებისთვის დააჯარიმებენ. როგორ ფიქრობთ, რამდენად გაამართლებს და რამდენად მარტივი გასაკონტროლებელი იქნება?
- შეგახსენებთ, რომ ახლახან, პირველი მოსმენით მივიღეთ „თამბაქოს კონტროლის შესახებ" კანონი. როგორც პირველ, ისე მეორე შემთხვევაში ადმინისტრირება ძალიან რთული იქნება, მაგრამ ამის გამო, არ გვაქვს უფლება, უარი ვთქვათ მსგავს ღონისძიებებზე. შესაძლოა, საზოგადოების მწეველი ნაწილი გარკვეულწილად გაანაწყენოს ამან, მაგრამ ამის გამოც არ გვაქვს უფლება, უარი ვთქვათ სუფთა ქალაქზე, ჩვენი შვილების, პასიური მწეველების ჯანსაღი ცხოვრების წესზე. არაპოპულარული ნაბიჯების გადადგმა მოგვიწევს, მაგრამ მტკიცედ გადავდგამთ ამ ნაბიჯებს, რადგან ეს უნდა ჩაიწეროს საქართველოს უკეთეს მერმისში.