ავტორი სალომე უერთაშვილი
საპარლამენტო უმრავლესობის წევრმა ზვიად ძიძიგურმა „რეპორტიორთან" საუბრისას მიმდინარე პოლიტიკური პროცესები მიმოიხილა:
- 7 აპრილს პრეზიდენტი პარლამენტის წინაშე მოხსენებით წარსდგა, როგორ შეაფასებთ მის გამოსვლას?
- პრეზიდენტის გამოსვლა საქართველოში უკვე ტრადიციად დამკვიდრდა, საგაზაფხულო სესიაზე, როგორც წესი, პრეზიდენტი ქვეყნის უმნიშვნელოვანეს საკითხებზე მოხსენებით გამოდის. რაიმე განსაკუთრებულს მარგველაშვილის გამოსვლაში ვერ გამოვყოფ, იქიდან გამომდინარე, რომ მისი გამოსვლა იყო ზოგადი, ძირითადად იყო სურვილები, თუ როგორი საქართველო უნდა, ამ სურვილებს ჩვენც ვეთანხმებით. უბრალოდ, საკითხი ის არის, თუ რამდენად შეუძლია საქართველოს ამ ეტაპზე მაღალი პენსიები, სამუშაო ადგილები, ეკონომიკური ზრდა ჰქონდეს, მოწესრიგებული იყოს ინფრასტრუქტურა. ეს ჩვენც გვინდა. კეთდება შესაძლებელის მაქსიმუმი.
ძალიან მნიშვნელოვანი და კარგი დღე იყო იმ თვალსაზრისით, რომ ყველა საკითხთან დაკავშირებით, ყველას შეეძლო საკუთარი აზრის დაფიქსირება.
- შესაძლებელია, კონსტიტუციაში ჩაიწეროს დეფინიცია, რომ ოჯახი ქალისა და მამაკაცის ერთობაა. უჭერთ თუ არა მხარს ამ ინიციატივას?
- სრულიად ვეთანხმები. ასეთი ტიპის დეფინიცია არის სამოქალაქო კოდექსში და ეს ჩანაწერი გადაინაცვლებს კონსტიტუციაში, ამასთან დაკავშირებით კონსულტციები მიდის საკონსტიტუციო კომისიის ფორმატში.
მინდა ყველას შევახსენო და ვუთხრა, რომ ევროკავშირის 28 ქვეყანაში ეს საკითხი დისპუტის თემა იყო და ბევრ ქვეყანაში ძალიან აქტიური მსჯელობა და განხილვა მიდიოდა ამაზე. ზოგმა ქვეყანამ კონსტიტუციაში ჩანაწერი გააკეთა იმის შესახებ, რომ ქორწინება ქალის და მამაკაცის ერთობაა, ზოგმა არ გააკეთა, ზოგმა კი, ერთნაირსქესიანთა ქორწინება დააკანონა. ეს ქვეყნის სუვერენული უფლება გახლავთ. აქ მთავარი ის არის, რომ ამ საკითხს აშშ და ევროპის ყველა ქვეყანა ეხმაურება, აქტუალურია, მსგავსია საქართველოშიც. გვესმის უამრავი კრიტიკა, თუ რა საჭიროა ამის ჩაწერა კონსტიტუციაში, ამით ირღვევა უფლებები, ერთი პარტია ამას ამბობს, მეორე პარტია კი ამბობს, რომ არ ირღვევა უფლებები, თუმცა ლგბტ თემის წარმომადგენლები პირდაპირ ამბობენ, რომ კონსტიტუციაში ასეთი ტიპის ჩანაწერის არსებობა მომავალში ერთნაირსქესიანთან ქორწინების დაკანონების აკრძალვაა. ჩვენ კონსერვატორები და კონსერვატიულად განწყობილი მოქალაქეები, პარლამენტარები და პოლიტიკოსები სწორედ ამიტომ ვუჭერთ მხარს ამ ინიციატივას. არ მიგვაჩნია, რომ ერთნაირსქესიანთა ქორწინება უნდა იყოს დაკანონებული, სამართლებრივად ამას არ უნდა ჰქონდეს არანაირი უზრუნველყოფა, ხოლო ქალის და მამაკაცის ერთობა რომ ოჯახია, ეს კონსტიტუციით განსაზღვრული უნდა იყოს.
- საკონსტიტუციო კომისია პარლამენტის გადმოტანის საკითხსაც განიხილავს, თუმცა შემდეგ შეთანხმდით რომ პარლამენტის ადგილმდებარეობა კონსტიტუციაში არ ჩაიწეროს. თუმცა ოპოზიცია წინააღმდეგია, საბოლოოდ რა შეთანხმებას მიაღწიეთ?
- კონსტიტუციაში პარლამენტის მდებარეობა არ ჩაიწერება. იქ არცერთი კონსტიტუციური ორგანოს მდებარეობა არაა მითიებული. ასეა მსოფლიო კონსტიტუციებშიც. პარლამენტის ადგილსამყოფელი ახლა იმიტომ არის მითითებული, რომ ასე უნდოდა მიხეილ სააკაშვილს, რომ პოლიტიკური ცენტრი თბილისიდან მოეშორებინა და ქუთაისში ან პერიფერიებში გადაეტანა. ამით ის ცდილობდა, პოლიტიკური ცხოვრებისთვის ხელი შეეშალა. კონსტიტუციონალისტები, სამართალმცოდნეები შეთანხმდნენ იმაზე, რომ ასეთი ტიპის ჩანაწერი კონსტიტუციაში არ უნდა იყოს. თუმცა, ეს ავტომატურად არ ნიშნავს იმას, რომ ქუთაისიდან პარლამენტმა ხვალვე გადმოინაცვლოს თბილისში. ასე არ მოხდება. ჩვენ ქუთაისიდან პარლამენტის გადმოტანას არ ვჩქარობთ. იმ დიდი ბიზნესპროექტების განხორციელების შემდეგ, რომელიც ქუთაისშია დაგეგმილი, აეროპორტთან მიმავალი რკინიგზის მშენებლობა და ა.შ. ქუთაისელები დარწმუნდებიან, რომ არანაირი ეკონომიკური მოგება არ არის არც ქუთაისისთვის და არც საქართველოსთვის, რომ ორი პარლამენტი გვაქვს. მეტსაც გეტყვით, ეს ძალიან დიდი ფინანსური ტვირთია. სამომავლოდ, აუცილებლად გადმოვა პარლამენტი ქუთაისიდან თბილისში. ეს წინასაარჩევნო დაპირება იყო, მაგრამ უახლოს პერიოდში არ განიხილება. თუმცა, ჩვენ ჩვენი დაპირების ერთგული ვრჩებით.
- ოკუპირებული ცხინვალის რეგიონში სახელის შეცვლასთან დაკავშირებით 9 აპრილს რეფერენდუმი ჩატარდა. სახელის შეცვლის ინიციატივას 78%-მა მხარი დაუჭირა. როგორ ფიქრობთ, რას შეცვლის ეს ჩვენი ქვეყნისთვის?
- რესპუბლიკებში ხშირად ტარდება ხოლმე რეფერენდუმები, არჩევნები, აკეთებენ სხვადასხვა ტიპის განცხადებებს. აქვთ მცდელობები სუვერენულ სახელმწიფოდ ჩამოყალიბებისა და ამ მიმართულებით დგამენ ნაბიჯებს. ეს ყველაფერი ჩვენთვის მიუღებელია, საერთაშორისო თანამეგობრობაც იგივე პოზიციას აფიქსირებს. ასეთი ტიპის ნაბიჯებს საერთაშორისო თანამეგობრობა არ აღიარებს და კანონიერად არ მიიჩნევს. ჩვენ არაღიარების პოლიტიკა უნდა გავაგრძელოთ. მაგრამ, პარალელურად, რა თქმა უნდა, ოსებთან და აფხასებთან საჭიროა უფრო მეტი ურთიერთობის მოძებნა, საერთო ენის მონახვა, რათა ერთხელ და სამუდამოდ ამ თემების მოგავრებისკენ ნაბიჯი გადავდგათ.
- IRI-ის კვლევის შედეგებთან დაკავშირებით რას ფიქრობთ? რამდენად სანდოა ის მონაცემები, რომელიც კვლევის შედეგებშია ასახული?
- ამ კვლევებს მხოლოდ მაშინ დავუჯერებ, როდესაც კვლევისა და არჩევნების შედეგები ერთმანეთს დაემთხვევა. საქართველოში კი მსგავსი რამ არ მომხდარა. დიდი ხანია პოლიტიკაკში ვარ და არ მახსოვს აქ ჩატარებული კვლევები და არჩევნების შედეგები ერთმანეთს დამთხვეოდა. ახლაც, წინაასაარჩევნოდ IRI-მ და NDI-მ გამოაქვეყნა კვლევები, სადაც „ქართულ ოცნებას" და „ნაციონალურ მოძრაობას" ერთი და იგივე რეიტინგი ჰქონდა. ერთი ისეთი კვლევაც გამოქვეყნდა, სადაც „ნაციონალებს" მეტი რეიტინგი ჰქონდათ. არჩევნები კი სულ სხვა შედეგით დასრულდა. ეს კვლევების თემა ჩემთვის უკვე ღიმილის მომგვრელი გახდა.
- სამთავრობო ქალაქის მშენებლობასთან დაკავშირებით რას იტყვით, რამდენად მოგწონს იდეა?
- სამთავრობო ქალაქის მშენებლობა არასწორად შუქდება, თითქოს მთავრობას თავისთვის სურს კომფორტის მოწყობა, მაგრამ, ეს ასე არაა. პირველ რიგში, ეს მოქალაქეებისთვის იქნება კომფორტული. როდესაც ადამიანი რამდენიმე სამინისტროშია მისასვლელი და სამინისტროები ერთმანეთის გევრდითაა, მოქალაქეებისთვის გაცილებით მარტივი იქნება.
მეორე საკითხი, სამინისტროებს ქალაქის ცენტრში ძალიან ძვირადღირებული შენობები აქვთ. შესაძლებელია ეს შენობები გაიყიდოს და ბიუჯეტში თანხა შევიდეს. ორთაჭალაში სამთავრობო ქალაქის მშენებლობა კი გაცილებით იაფი დაჯდება.
- პრეზიდენტის არჩევის წესთან დაკავშირებით რას ფიქრობთ?
- ვემხრობი პრეზიდენტის ირიბი წესით არჩევას, რადგან საპარლამენტო რესპუბლიკისკენ მივდივართ. ჩვენ რომ კონსტიტუციური თვალსაზრისით საპრეზიდენტო რესპუბლიკა ვიყოთ, ან ნახევრად საპრეზიდენტო, ასეთ შემთხვევაში, პირდაპირი წესით არჩევას დავეთანხმებოდი. საპარლამენტო რესპუბლიკაში გვხვდება ორივე ვერსია, გვხვდება პირდაპირი წესით არჩევაც და პარლამენტის მიერ არჩევაც. საპარლამენტო რესპუბლიკებში ფიქრობენ, რომ პრეზიდენტები ირიბი წესით აირჩიონ, რადგანაც იმ უფლებამოსილების ფარგლებში, რომელიც პრეზიდენტს გააჩნია, არ არის საჭირო ხალხის მიერ პირდაპირი წესით იყოს არჩეული.
კიდევ ერთი, ის ცვლილება, რომელიც კონსტიტუციაში ხდება პრეზიდენტ მარგველაშვილს არ ეხება, ეს შემდეგი არჩევნების თემაა.