საპარლამენტო უმრავლესობის წევრმა კარლო კოპალიანმა „რეპორტიორთან" საუბრისას საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობა შეაფასა და საკონსტიტუციო ცვლილებების  პროექტიც განიხილა. კოპალიანმა ასევე, ყურადღება გაამახვილა დიდგორის ომის თარიღის  უქმე დღედ გამოცხადებაზე და აღნიშნა, რომ დიდგორის ბრძოლამ არა მარტო საქართველოს, არამედ ევროპის მომავალიც გადაწყვიტა.

- საკონსტიტუციო კომისიამ პროექტზე მუშაობა დაასრულა, ზოგადად, მათ მუშაობის პროცესს როგორ შეაფასებთ?

- საკონსტიტუციო კომისიამ ძალიან შემჭიდროვებულ ვადებში იმუშავა. პროექტი კი ინტენსიური და ნაყოფიერი მუშაობის შედეგია. კომისიაში ყველა დაინტერესებული პოლიტიკური ძალა და არასამთავრობო ორგანიზაციაა გაწევრიანებული. მიუხედავად აზრთა სხვადასხვაობისა, მაინც მოხერხდა შესაბამისი ვარიანტის შეჯერება, რომელიც საერთო სახალხო განხილვისათვის გამოვა და წარედგინება პარლამენტს.

მოგეხსენებათ, მმართველი ძალა არის საკონსტიტუციო უმრავლესობით მოსული ხელისუფლებაში და დადო ისეთი ვარიანტი, რომელიც არ ემსახურება მხოლოდ მმართველი პოლიტიკური ძალის ინტერესებს. ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი და ამას უნდა გაესვას ხაზი. 

მავანს შეიძლება აღნიშნულის არ სჯეროდეს. ისინი რაღაც თითიდან გამოწოვილ მიზეზებს ეძებენ, თითქოს ზოგმა ძალამ კონსტიტუცია თავის თავზე მოირგო. თქვენ გახსოვს, 2010 წელი, როდესაც კონსტიტუციაში 26 შესწორება შეიტანეს და მაშინდელმა ხელისუფლებამ, „ნაციონალურმა მოძრაობამ" მართლაც დაჭრა, დაჩეხა, გადააკეთა და ერთ კაცზე მოარგო კონსტიტუცია.  მაშინ აქტიური პოლიტიკოსები და ექსპერტები აპროტესტებდნენ მართლაც გასაპროტესტებელ კონსტიტუციას, მაგრამ ახლა მიზეზი ვერ ნახეს და ალბათ გადაწყვიტეს ვინმეს წინაშე ქულები დაიწერონ და ისეთ რაღაცებს იგონებენ, რაც მართლაც სასაცილოა.

- თვითონ საკონსტიტუციო ცვლილებების პროექტზეც რომ ვისაუბროთ, უქმდება მაჟორიტარული სისტემა...

- დიახ, ვერც ერთმა პოლიტიკურმა ძალამ ვერ გარისკა გაეუქმებინა მაჟორიტარული სისტემა. უნდა გითხრათ, რომ ჩვენი ძალა ამაზე წავიდა. მახსოვს „ნაციონალური მოძრაობის" ხელისუფლების პირობებში ათეულობით ადამიანი შიმშილობდა პარლამენტის წინ, რათა ხელისუფლებას მაჟორიტარული სისტემა გაეუქმებინა, ალბათ გახსოვთ რა ფორმით მოხდა მოშიმშილეების დასჯა. რა თქმა უნდა, წინა ხელისუფლებამ მაჟორიტარული სისტემა არ შეცვალა.

ჩვენ, ხელისუფლებაში რომ მოვედით, დაგვხვდა ეგ მოცემულობა. ერთადერთი 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნები ჩატარდა მაჟორიტარულ-პროპორციული სისტემით და მოგეხსენებათ, საკონსტიტუციო სასამართლოზე დამოკიდებული გადაწყვეტილებიდან გამომდინარე ჩვენ დავამსხვილეთ ოლქები და უფრო თანაბარ მდგომარეობაში ჩავაყენეთ  ყველა მაჟორიტარი დეპუტატი.

არ მახსოვს, რომელიმე პოლიტიკოსს წინა ხელისუფლების დროს გაეპროტესტებინოს მაჟორიტარული სისტემის სიმახინჯე. ახლა კონსტიტუციაში იწერება, რომ საქართველოში არჩევნები მხოლოდ პროპორციული სისტემით ჩატარდება.

- იცვლება პრეზიდენტის არჩევის წესიც, 2023 წლიდან პრეზიდენტს საარჩევნო კოლეგია აირჩევს, როგორ შეაფასებთ ამ გადაწყვეტილებას?

- პრეზიდენტის არჩევის წესზე კაცმა რა უნდა ილაპარაკოს. საბედნიეროდ, ჩვენ, „ქართული ოცნება" დაკავებული ვართ იმით, რომ ქვეყანას უკეთესი დემოკრატიული კონცეფცია მივცეთ და მოქალაქეებს უკეთესი ცხოვრების პირობები შევუქმნათ და არა იმით, რომ გვქონდეს მრავაფეროვანი სექსუალური ცხოვრება. ერთ შემთხვევაში, უმაღლეს ხელისუფლას მიაჩნია, რომ ქონების ხელყოფა დანაშაული არ არის, რადგან მთავარია თავისუფალ სიტყვას არ შეექმნას საფრთხე,- ახლა მე მარგველაშვილის გამონათქვამებს გახსენებთ „რუსთავი 2"-თან დაკავშირებით.

კიდევ ერთხელ ვამბობ პრეზიდენტის არჩევის წესთან დაკავშირებით, 2023 წელზეა საუბარი. ჩვენ არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ამ სახალხო არჩევნების უკან საკმაოდ დიდი თანხებია. 40-45 მილიონი ჯდება არჩევნების ჩატარება ჩვენს ქვეყანაში და სამწუხაროდ, ჩვენ საკმაოდ ბევრი სოციალურად დაუცველი გვყავს, ასევე ქუჩაში ხელგამოწვდილი ბავშვები არიან, ამიტომ უფრო უპრიანი იქნებოდა ეს ფული ამ ადამიანებს მოხმარდეს.

ახლა ატეხეს ქარიშხალი, რომ თითქოს რაღაც იზღუდება, თითქოს ხალხს გამოხატვის თავისუფლებას ვართმევთ. ამას ლაპარაკობენ ხალხის სახელით და თან ის ადამიანები, რომელთაც არ აქვთ ამის უფლება, ასეთები არიან წინა ხელისუფლების და მისგან წარმოშობილი მრავალი სექტისა თუ პარტიის წარმომადგენლები.  ბოკერია, სააკაშვილი და მათნაირები ჩემი ხალხის სახელით არ უნდა მელაპარაკონ, რადგან 2012 წელს მათ ხალხმა განაჩენი გამოუტანა, დამთავრდა მათი ხალხის სახელით მანიპულირების თემა. სჯობს, იმ ხალხს მოვუსმინოთ, ვინც გვეუბნებოდა სიმართლეს, ჩვენ სწორედ ამათ უნდა მოვუსმინოთ და არა იმათ, ვინც ხალხი სიბნელეში და გაჭირვებაში ამყოფა მთელი ათი წელი

- პარლამენტმა პირველი მოსმენით მხარი დაუჭირა დიდგორის ომის დღის „დიდი გამარჯვების დღედ" გამოცხადებას და უქმედ დაწესებას. თუმცა ამის შემდეგ, თურქეთის საელჩოს მოთხოვნით კანონპროექტის მსვლელობა შეჩერდა, რა შეგიძლიათ ამაზე გვითხრათ?

- პირველი მოსმენის დროს იყო ისეთი წინადადება, რომ შეგვეჯერებინა და უფრო კარგად შეგვესწავლა აღნიშნული საკითხი, კენჭი კი ამის შემდეგ გვეყარა. არავის მოთხოვნით არ შეჩერებულა, თუმცა შემიძლია დაგიდასტუროთ ფაქტი, რომ თურქეთის ელჩმა შეშფოთება გამოთქვა და ჩვენი კეთილმეზობლური და მეგობრული ურთიერთობიდან გამომდინარე დააფიქსირა თავისი მოსაზრება. მისი თქმით, უკეთესი იქნებოდა 12 აგვისტო არ ყოფილიყო უქმე დღე და ჩვეულებრივ აღგვენიშნა, ეს იყო და ეს. არავის მოთხოვნით ეს საკითხი არ გაჩერებულა.

მინდა გითხრათ, რომ მე ამ კანონპროექტის ერთ-ერთი ინიციატორი ვარ და ამ საკითხთან დაკავშირებით ჩემს სუბიექტურ აზრს გეტყვით. დიდგორის ბრძოლა მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესი იყო. ანალოგიური მასშტაბის ბრძოლა მხოლოდ თითზე ჩამოსათვლელია. „ძლევაი საკვირველი" არ გახლავთ ვიწრო რეგიონალური ბრძოლა. ჩვენ უნდა ვიცოდეთ, რომ დიდგორის ველზე ბევრი მნიშვნელოვანი საკთხი გადაწყდა. უდიდესი არმია მოდიოდა ჩვენი ქვეყნის გასანადგურებლად, ჩვენი ყოფნა-არყოფნის საკითხი დგებოდა, ისტორიული წყაროებიც  ამას ადასტურებს. 50 000 კაცმა უზარმაზი არმია დაამარცხა და ქვეყანა გადარჩა.

მეორე საკითხია აქ კიდევ, თუ კი ჩვენ დავმარცხდებოდით, არავინ იცის, საით შებრუნდებოდა ეს უზარმაზარი არმია, ევროპისაკენ თუ აზიისაკენ. არავინ იცის როგორი კონფიგურაცია გვექნებოდა, როგორ შეიცვლებოდა თუნდაც ევროპის მომავალი. ქართული არმია, იმ შემთხვევაში, შეიძლება ითქვას რომ, ბევრი ქვეყნის მომავალს იცავდა, აი ეს არის სიმართლე!

- „რეპორტიორის" პრესკლუბში ექსპერტმა რამაზ საყვარელიძემ განაცხადა, რომ ლავროვის ვიზიტი სოხუმში ბევრად უფრო მნიშვნელოვანი საკითხით იყო განპირობებული, ვიდრე საელჩოს გახსნაა, მისი თქმით, აფხაზეთში საკმაოდ სერიოზული პრობლემებია. იზიარებთ თუ არა ამ შეხედულებას?

- გასათვალისწინებელია ის ფაქტი, რომ ლავროვი პირველად არ იყო სოხუმში, ეს მისი მესამე ვიზიტია, თუ არ ვცდები. ასეთი პოლიტიკური წონის მქონე პოლიტიკოსის ვიზიტი სოხუმში, დიდი პატივია, ალბათ, სეპარატისტული ხელისუფლებისათვის.

მე ცოტა სხვაგვარად ვფიქრობ, დიახ, შესაძლებელია იქ სერიოზული პრობლემები იყოს, რომლის მოგვარებასაც რუსეთი თავდაპირველად დიპლომატიური გზით ცდილობს. თორემ, ყველამ კარგად იცის, რომ რაიმე პრობლემის მოსაგვარებლად რუსეთს ძალის დემონსტირება არ გაუჭირდება. რუსეთისგან მე არაფერი გამიკვირდება.

- თურქეთში ჩატარებულ რეფერენდუმზე რას იტყვით. საქართველოსა და თურქეთს შორის ურთიერთობაზე თუ იქონიებს ეს გავლენას?

- ნებისმიერი რყევა მეზობელ ქვეყანაში, რა თქმა უნდა, გარკვეულ ზემოქმედებას იქონიებს ჩვენზეც. გაგახსენებთ, როდესაც რეგიონში ეკონომიკური სიტუაცია იყო დაძაბული, თითქმის ყველა ვალუტა დოლართან მიმართებით დაეცა, ამან ჩვენზეც იქონია გავლენა. 

უნდა გითხრათ, რომ თურქეთში ჩატარებული რეფერენდუმი პოლიტიკური ცხოვრების შეცვლისკენ გადადგმული ძალიან სერიოზული ნაბიჯია. ესაა უზარმაზარი ქვეყანა, უდიდესი სამხედრო პოტენციალით, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ თურქეთი NATO-ს წევრია. ქვეყანა დემოკრატიის გზით წავიდა და პრეზიდენტმა განუსაღვრელი ძალაუფლება მოიპოვა. ეს ალბათ, პირველ რიგში, თვითონ თურქეთის განვითარებაზე იქონიებს გავლენას.

თავისებური გავლენა ექნება მეზობელ ქვეყნებზეც და მე ვისურვებდი, რომ ამ რეფერენდუმის შემდეგაც ჩვენი ურთიერთობა გაგრძელდეს ისე, როგორც აქამდე იყო.