საპარლამენტო უმრავლესობის წევრმა გურამ მაჭარაშვილმა „რეპორტიორთან" საუბარში კონსტიტუციაში შესატან ცვლილებებზე ისაუბრა. მისი თქმით, შერეული საარჩევნო სისტემა უსამართლო არ არის, თუმცა, აქვე აღნიშნა, რომ არც პროპორციული საარჩევნო სისტემის წინააღმდეგია.

მაჭარაშვილი ასევე შეეხო დიდგორის დღის სახელმწიფო დღესასწაულად გამოცხადების საკითხს, თურქეთში ჩატარებულ რეფერენდუმსა და სხვა მნიშვნელოვან მოვლენებს.

- როგორ შეაფასებთ საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობას?

- მოგეხსენებათ, რომ საკონსტიტუციო კომისიამ დაასრულა მუშაობა და გადავედით საერთო-სახალხო განხილვის სტადიაზე. ვაპირებთ, რომ საკონსტიტუციო ცვლილებების განხილვა მოხდეს რეგიონებში პარლამენტის თავმჯდომარის ირაკლი კობახიძის ხელმძღვანელობით. ჩვენ, პარლამენტარები და მეც, როგორც მაჟორიტარი ყვარლისა და ლაგოდეხის მაჟორიტარულ ოლქში, ვაპირებ, რომ აქტიურად ჩავერთო ამ პროცესებში და საზოგადოებისგან მივიღოთ წინადადებები და, რა თქმა უნდა, არსებობის შემთხვევაში შენიშვნებიც აღნიშნულ ცვლილებებთან დაკავშირებით, რასაც მოჰყვება საკომიტეტო და საპარლამენტო განხილვები. ვაპირებთ, რომ საგაზაფხულო სესიაზე პირველი და სავარაუდოდ, მეორე მოსმენით მივიღოთ აღნიშნული ცვლილებები. საშემოდგომო სესიაზე იქნება მესამე მოსმენით ამ საკითხი განხილვა და მივიღებთ საბოლოო გადაწყვეტილებას.

- შესაძლოა, შეიცვალოს პრეზიდენტის არჩევის წესი და საარჩევნო სისტემა...

- რაც შეეხება საპრეზიდენტო არჩევნებსა და მაჟორიტარულ სისტემას, სამწუხაროდ, ეს საკითხები ხშირად ხდება პოლიტიკური სპეკულაციის საბაბი და ხშირ შემთხვევაში, პოლიტიკოსები დივიდენდების მოპოვების მიზნით უფრო აყენებენ ამ პრობლემას, ვიდრე ეს გრძელვადიან პერსპექტივაში შეიძლება არსებობდეს. მაგალითად, ის, რომ ჩვენ შეთანხმებული ვართ საქართველოს სახელმწიფოს საპარლამენტო მოდელის მოწყობაზე, უკვე იმას ნიშნავს, რომ კონსტიტუციაც უნდა იყოს ისეთი, რომელიც იქნება საპარლამენტო მოდელისთვის დამახასიათებელი. ძალიან ბევრ ქვეყანაში  პრეზიდენტის არჩევა ხდება არაპირდაპირი წესით, არა იმიტომ, რომ ვინმე პრეზიდენტის ინსტიტუტს არ სცემს პატივს, არამედ იმიტომ, რომ ქვეყანა არის საპარლამენტო რესპუბლიკა და პრეზიდენტის ფუნქციებიდან გამომდინარე არ არის საჭიროება იმისა, რომ მოხდეს პირდაპირი არჩევნებით მისი არჩევა. სამწუხაროდ, უნდა ითქვას ისიც, რომ ხშირ შემთხვევაში გვიხდება გარკვეულ დათმობებზე წასვლა, თუმცა შემდეგ ინფორმაცია სხვანაირად მიეწოდება ხოლმე საზოგადოებას. მაგალითად, ჩვენ ყოველთვის ვაფიქსირებდით, რომ სახელმწიფოს კურსი არის ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაცია და ყოველთვის იყო ბრალდება, რომ თუ ეს თქვენი ნამდვილი არჩევანია, რატომ არ წერთ კონსტიტუციაშიო. ჩვენ ვამბობდით, რომ ეს არ არის კონსტიტუციის საკითხი და კონსტიტუციაში არ იწერება ქვეყნის საგარეო კურსის გემოვნების საკითხი. მაგრამ, ისევ ჩნდებოდა ბრალდებები, თითქოს ჩვენ არ გვაქვს გადაწყვეტილი ამ გზაზე სიარული. მაშინ, როდესაც ჩვენ გადავდგით ეს ნაბიჯი და პროექტში გაჩნდა ასეთი ჩანაწერი, მაღალი თანამდებობის პირებისგან გაისმა ბრალდებები, რომ ეს არ არის კონსტიტუციის საგანი. ამით იმის თქმა მინდა, რომ ხშირ შემთხვევაში პოლიტიკოსების მხრიდან ხდება აპელირება არაძირეულ საკითხებზე და არა იმ თემებზე, რაც მართლა მნიშვნელოვანია ჩვენი ქვეყნისა და საზოგადოებისთვის.

ჩვენ ვაპირებთ, რომ საზოგადოებას უშუალოდ პირველწყაროდან, პარლამენტიდან მივაწოდოთ ინფორმაცია, თუ რატომ გვინდა შევცვალოთ კონსტიტუცია და ამით საზოგადოებამ ნათლად დაინახოს, რომ ჩვენ არ გვაქვს სურვილი, უზურპაციას ჰქონდეს ადგილი. გარწმუნებთ, დღევანდელი კონსტიტუცია იძლევა იმის საშუალებას, რომ მმართველმა ძალამ ხელისუფლების უზურპაციაც მოახდინოს და არ ჰქონდეს სურვილი, შეიტანოს ცვლილება კონსტიტუციაში. ჩვენ გვინდა, ერთხელ და სამუდამოდ ქვეყნის ძირითადი კანონი იყოს ისე მოწყობილი, რომ ხშირად არ ხდებოდეს ცვლილებების შეტანა რომელიმე პოლიტიკური ძალის გემოვნებიდან გამომდინარე.

- როგორია თქვენი დამოკიდებულება შერეული საარჩევნო სისტემის გაუქმებასა და პროპორციულ სისტემაზე გადასვლასთან დაკავშირებით?

- ამ საკითხთან დაკავშირებით იყო არაერთი მოსაზრება. თავისთავად, ეს სისტემა არ არის უსამართლო. არაერთხელ დამიფიქსირებია ჩემი პოზიცია, რომ მაჟორიტარული სისტემა უსამართლო და დემოკრატიული პრინციპებისგან შორს მდგარი რომ ყოფილიყო, აშშ-ში მთლიანად მაჟორიტარული სისტემით არ მოხდებოდა წარმომადგენლობითი ორგანოს არჩევა. გარდა ამისა, მაჟორიტარული წესით, პირდაპირ ირჩევა რაიონიდან სახელმწიფო პოლიტიკური თანამდებობის პირი, რომელიც უზრუნველყოფს ადგილობრივი მოსახლეობის ინტერესების დაცვას არა მხოლოდ პარლამენტში, არამედ, ზოგადად ხელისუფლებაში. ჩვენ ვიცით, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობის რეფორმის ჩატარების შემდგომ, გამგებელი არის პირდაპირი წესით არჩეული, იქ არის საკრებულო. თუმცა, მე, როგორც ერთ-ერთმა მაჟორიტარმა, შემიძლია დაგიდასტუროთ, რომ ბიუროში მოსახლეობის მიღების დროს სხვადასხვა სახის წინადადებები და შენიშვნები მოდის, რომელიც აწუხებს მოსახლეობას და ის არ თვლის, რომ პარლამენტის წევრი არ უნდა იყოს ჩართული ადგილობრივი პრობლემების გადაწყვეტაში. რაც მთავარია, მაჟორიტარი პარლამენტის წევრს მაღალი ლეგიტიმაციით მისი არჩევა და თანამდებობა უმაგრებს ზურგს. ვგულისხმობ იმას, რომ ეს არის თანამდებობის პირი, რომელიც აღმასრულებელი ხელისუფლების წარმომადგენლებთან თავისუფლად დაამყარებს ურთიერთობებს იმ ინტერესების გატარების მიზნით, რომელიც არის საზოგადოებაში, რომელმაც ის პირდაპირი წესით აირჩია. ასე რომ, მე ამ სისტემაში უსამართლოს ვერაფერს ვხედავ. თუმცა, არც ის იქნება ტრაგედია, რომ მოხდეს სრულად პროპორციული წესით არჩევა, რომელიც არის ახალ პროექტში. მოხდება ამ საკითხის საერთო-სახალხო განხილვა, შემდეგ საკომიტეტო განხილვა და პარლამენტში განხილვა. ჩემი პოზიციაა, რომ შერეული სისტემა, რაც დღეს გვაქვს, ამ ეტაპის საქართველოსთვის უკეთესია. არა იმიტომ, რომ ჩვენ ვართ დღეს ხელისუფლებაში, არამედ იმიტომ, რომ გარკვეული პოლიტიკური სპექტრი უნდა ჩამოყალიბდეს. ამას დრო სჭირდება და შემდეგ შეგვიძლია ვისაუბროთ სრულად პროპორციულ სისტემაზე გადასვლასთან დაკავშირებით.

- ვენეციის კომისიიგან რა მიმართულებით ელოდებით შენიშვნებს?

- ჩვენ, რა თქმა უნდა, აქტიური კავშირი გვაქვს ვენეციის კომისიასთან და მაქსიმალურად ვიზიარებთ მათ შენიშვნებს. თუმცა, ამავდროულად მინდა აღვნიშნო, რომ ჩვენთვის საზოგადოების შენიშვნებიც ძალიან მნიშვნელოვანია. ჩვენ ერთი მხრივ, გვინდა,  საერთაშორისო ინსტიტუტების რეკომენდაციები და შენიშვნები გავიზიაროთ, მაგრამ მოგეხსენებათ, რომ კონსტიტუცია არის სახელმწიფოსი და იმ საზოგადოების ძირითადი კანონი, სადაც ვაპირებთ, რომ საერთო-სახალხო განხილვა ჩავატაროთ. ასე რომ, პარალელურ რეჟიმში ამ შენიშვნებს, რა თქმა უნდა, აუცილებლად გავიზიარებთ.

- პარლამენტმა პირველი მოსმენით მხარი დაუჭირა დიდგორის ომში გამარჯვების დღის დღესასწაულად გამოცხადებას, თუმცა თურქეთის საელჩოს თხოვნით, ამ ეტაპზე კანონპროექტი შეჩერებულია. როგორ ფიქრობთ, რამდენად საჭიროა ამ დღის სახელმწიფო დღესასწაულად გამოცხადება და აქვე, როგორ შეაფასებთ თურქეთის საელჩოს თხოვნას?

- 12 აგვისტოს უქმე დღედ გამოცხადებას თეორიულადაც კი არ შეიძლება ჰქონდეს რაიმე კავშირი დღევანდელი თურქეთ-საქართველოს ურთიერთობასთან. ეს თურქეთის ელჩის გამონათქვამებშიც და ზოგადად, ჩვენი პარტნიორი ქვეყნის ხელმძღვანელობასთან შეხვედრის დროსაც გამოითქვა, რომ ჩვენ ვართ პარტნიორი ქვეყნები, თურქეთი არის ჩვენი ძირითადი სავაჭრო პარტნიორი. ასევე ჩვენი მეზობელი და არავის არ მოსვლია აზრად, რომ რაიმე სახის ზიანი მიეყენებინა ამ ურთიერთობისთვის.

12 აგვისტოს უქმე დღედ გამოცხადების შესახებ კანონპროექტი პირველი მოსმენით არის მიღებული. ამ საკითხთან დაკავშირებით გუნდში გვაქვს და გვექნება გარკვეული სახის კონსულტაციები. თუ შესაძლოა, რომ ოდნავი სახის ზიანი მაინც მიადგეს ჩვენს ურთიერთობებს, რასაც კატეგორიულად გამოვრიცხავ, რა თქმა უნდა, კორექციებზე გვექნება საუბარი მეორე მოსმენამდე. თავისუფლად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ეს არანაირად არ იყო რომელიმე ერის მიმართ რაიმე სახით დისკრიმინაცია. 12 აგვისტო, იცით, რომ არის დიდგორის ომში გამარჯვების, ჩვენი სახელმწიფოს ერთიანობის სიმბოლო და არ აღვიქვამთ ისე, როგორც რომელიმე ერზე გამარჯვების დღედ. ჩვენ ამ დღეს აღვიქვამთ, როგორც ჩვენი ქვეყნის ერთიანობის, სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის სიმბოლოს.

- აქვე, თურქეთში ჩატარებულ რეფერენდუმზეც გკითხავთ... როგორ ფიქრობთ, მოახდეს თუ არა გავლენას რეფერენდუმის შედეგები საქართველოზე?

- ჩვენ ყურადღებით ვადევნებთ თვალყურს თურქეთში მიმდინარე მოვლენებს. დავაფიქსირეთ პოზიცია, რომ თურქი ხალხის არჩევანი ჩვენთვის პატივსაცემია. ჩვენ ვცემთ პატივს იმ გადაწყვეტილებას, რა გადაწყვეტილებასაც მიიღებს თურქეთის საზოგადოება, იმიტომ, რომ ეს არის მათი საქმე, თუ რა მოწყობა ექნებათ ქვეყნის შიგნით. აქვე, კიდევ ერთხელ გავუსვამ ხაზს, რომ არ მგონია, ამან რაიმე სახის ნეგატიური გავლენა იქონიოს ჩვენი ქვეყნების ურთიერთობაზე, რადგანაც საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა და თურქეთის ხელმძღვანელობამაც დააფიქსირეს პოზიციები, რომ ორი მეზობელი ქვეყნის ურთიერთობა კვლავ უნდა განვითარდეს და ვერანაირი მოვლენა ამას ზიანს ვერ მიაყენებს.

- რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი სერგეი ლავროვი ოფიციალური ვიზიტით სოხუმში იმყოფებოდა. როგორია თქვენი შეფასება ამასთან დაკავშირებით?

- ზოგადად, ვიცით, რომ რუსეთის ნებისმიერი ნაბიჯი საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საერთაშორისო საზოგადოების მხრიდან არასდროს აღიქმება სამართლებრივ ჭრილში. არცერთი საერთაშორისო ინსტიტუცია არ მიიჩნევს ლეგალურად იმ ნაბიჯებს, რომელსაც რუსეთი დგამს ჩვენი ქვეყნის ოკუპირებულ ტერიტორიებზე და მსოფლიოში არავინ უჭერს მხარს ამ ტერიტორიებზე რაიმე სახის სახელმწიფოებრივ წარმონაქმნებს. ეს არის მორიგი ნაბიჯი, რათა მოხდეს გარკვეული სახის პროვოკაციები. ამ შემთხვევაში, ჩვენი ყველაზე ძლიერი იარაღი არის საერთაშორისო თანამეგობრობის მხარდაჭერა და ჩვენი დიპლომატიური კორპუსი ამას თავს კარგად ართმევს. ნებისმიერი მსგავსი ტიპის ნაბიჯებს აუცილებლად მოჰყვება შესაბამისი განცხადებები საერთაშორისო საზოგადოების მხრიდან. ეს არის ყველაზე მძლავრი იარაღი, რომელიც გვაიმედებს, რომ მომავალში მშვიდობიანი გზით მოხდეს აღნიშნული საკითხებისა და პრობლემების გადაწყვეტა.

- იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის წევრი ხართ. რა საკითხების განხილვა მიმდინარეობს ამ ეტაპზე და რა არის დაგეგმილი?

- ამ ეტაპზე, კომიტეტში მიმდინარეობს „პატიმრობის შესახებ" კანონის განხილვა. ასევე, ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ პრევენციული ღონისძიების საკითხებზე კანონპროექტების განხილვა. ზოგადად, მინდა ვთქვა, რომ იურიდიულ კომიტეტს აქვს სამოქმედო გეგმა. ჩვენ ამ საკითხთან დაკავშირებით ქალბატონ ეკა ბესელიას ხელმძღვანელობითა და დონორი ორგანიზაცხიების დახმარებით ვიმუშავეთ. აღნიშნული სამოქმედო გეგმის მიხედვით, ჩვენ ეტაპობრივად მივყვებით იმ საკითხების განხილვას, რაც არის გაწერილი. რა თქმა უნდა, შესაძლებელია, სხვადასხვა სიტუაციებიდან გამომდინარე ცვლილებები მოხდეს, მაგრამ ძირითადად გვაქვს სტრატეგია, რომ ამ კომიტეტმა გაწერილი სამოქმედო გეგმის მიხედვით იმოქმედოს.