ნოდარ დუმბაძე ბრწყინვალე ქართველი მწერალიაო _ ამბობენ კოლეგები _ იგი უდავოდ ქართული მოვლენააო, დასძენენ და ამით ფსოუდან ალაზნამდე კეტავენ მის გეოგრაფიასა და მნიშვნელობას.

რაღაც დოზით მეც ვიზიარებდი აზრს, რომ გურული იუმორი და ეთნოგრაფია მთლად გასაგები ვერ იქნება გერმანელისთვის, რუსისთვის, ესპანელისათვის, არაბისთვის... თუმცა პირადი ისტორიიდან მინდა გავიხსენო შემთხვევა, რომელმაც კიდევ ერთხელ დამარწმუნა, რომ ადამიანი და ადამიანური თემები უფრო აინტერესებს სამყაროს, ვიდრე გლობალური მძიმე-მძიმე პრობლემები და ფილოსოფიური კეკლუცობა.

2010 წელია, რუსთაველის პრემიის ლაურეატებთან ერთად ვიმყოფებით ისრაელში, რა თქმა უნდა, მდინარე იორდანესაც ვეწვიეთ და განწმენდის რიტუალის შემდეგ იქვე მდგომ სავაჭრო ცენტრში მე და როინ აბუსელიძე ამაოდ ვათვალიერებთ ძვირიან საიუველირო ნაწარმს.

ერთი საყურე მომწონს დედისათვის, მაგრამ მთელი წლის ჰონორარი არ ჰყოფნის... არადა დედაჩემს როგორ გავახარებდი _ ვეუბნები როინს, რომელსაც ჯერ კიდევ ახალდაქორწინებული ეთქმის და მეუღლისთვის ათვალიერებს ძვირფასეულობას, ისიც ამაოდ, რადგან ჩვენი ორივეს თანხა ერთად რომ შეაგროვო და გადაადნო ერთ სანთელს ვერ იყიდის (ძვირია ყველაფერი და ძვირია სანთელიც, ძვირია პურიც, წყალიც ძვირია, თავისთავად, ქვეყანაში სადაც უფალი ოცდაათ ვერცხლად გაიყიდა... აქ დაიბადა ფრაზა: "ქალაქში სადაც სანთელი ღირს უფალზე ძვირი...") ირგვლივ უამრავი ერის და ჯურის ხალხი ირევა, იტალიელი პადრე თავისი მრევლით, პორტუგალიელი პილიგრიმები, კანადელი ტურისტები, უკრაინელი მონაზვნები და კიდევ ისინი, ვისი ეროვნებაც ვერ დავადგინეთ.... მესამე წრეზე რომ მოვუბრუნდით "დედაჩემის საყურეს", უცებ, გამყიდველი ყოველგვარი მისალმების გარეშე აღფრთოვანებული გვეუბნება ინგლისურად _ მე ვიცი თქვენი სამშობლო! _ ამ დროს იტალიელებს მიაქვს იქაურობა... _ უეჭველი ამათში ვეშლებით-მეთქი_ როინს გადავულაპარაკე მერე რუსულად გვითხრა _ თქვენ ჩემი საყვარელი მწერლის სამშობლოდან ხართო _ თან გვიღიმის უკიდეგანოდ.

ეჭვიც არ მეპარება, რომ სესერეკელი რუსები ვგონივართ. უღიმღამოდ ვპასუხობ,

_ კტო ვაშ ლიუბიმი პისატელ, დოსტოევსკი?

_ ვი ვედ' იზ გრუზიი? _ მოულოდნელი სიჩუმე...

"ალბათ რუსთაველი!" გავიფიქრე მე.

"იქნებ ვაჟა?" _ ფიქრობს როი,

"ნუთუ აკაკი?!" _ ვფიქრობ...

"ჯავახიშვილი!" _ ფიქრობს როი...

"კონსტანტინე?" _ გამიელვა თავში

_ დეფი! _ ჩაილაპარაკა როიმ და კოკისპირულ სიცილს ძლივს ვიკავებთ...

_ ნოდარ დუმბადზე! _ გვეუნება თავდაჯერებული.

მე და როი ერთმანეთს ვუყურებთ აღტაცებულები, გახარებულები და ახლა იმას ვანგარიშობთ დუმბაძის რა ექნება ამ გოგოს წაკითხული.

_ ნავერნა, "ზაკონ ვეჩნოსტი"? _ ვეკითხები მე...

_ ნე _ თავს აქნევს გაღიმებული იუველირი...

_ "სოლნეჩნი ნოჩ"? _ შემაშველა როინმა...

_ ნეტ! "ია, ბაბუშკა, ილიკო ი ილარიონი". ეჭვის კლანჭებისგან გვიხსნა უცხოელმა, რომელიც ამ წინადადებიდან აღარ იყო უცხო... ის იყო ყველაზე ახლობელი მთელს დედამიწაზე, დეამიწაზე რომლის უზარმაზარი ბურთი მისი ბრილიანტის ბეჭდის ნასხლეტივით დაპატარავდა უცებ....

და გამახსენდა სესილია თაყაიშვილი სარეცელზე,

და გამახსენდა ჩემი ოლღა ბებია, რომელიც საოცრად ჰგავდა ზურიკელას ოლღა ბებიას, და რომელიც საოცარი სიკვდილით მიიცვალა...

და გამახსენდა ფრაზა "მერე მთელი ქვეყანა ჩვენ ვიქნებით"

და გაიზარდა ისევ დედამიწის ბურთი...

და მთელი სამყარო ვერ დაიტია "მთელმა სამყარომ".

_ რა არის თქვენთვის ყველაზე საინტერესო ამ უცხო სოციუმში, ამ უცხო ქვეყნის ყოფაში, ამ უცხო კუთხის იუმორში და ხასიათში? _ ეკითხება როი.

_ ადამიანი და მისი ტკივილი. ბებია და შვილიშვილის ურთიერთობა არ შეიძლება იყოს უცხო მისთვის ვისაც ბებიასთან ერთი დღე მაინც გაუტარებია. აქ, ქრისტეს დედულეთში, ათასი ჯურის ადამიანი მოდის მოსალოცად, ღმერთი ერთია, მაგრამ ყველას თავისი უფალი ჰყავს. ყველას თავისებურად ესმის რწმენა, თუმცა მათ აერთიანებთ ქრისტე - თავისი ადამიანური ტკივილებითა და განცდებით. ამ პადრეს რომ წააკითხო ნოდარ დუმბაძე დარწმუნებით იტყვის, რომ იგი იტალიელია.

ამ დროს ჟანრის კანონი მოითხოვდა რამე დიდი და საკაცობრიო მეთქვა (გვეთქვა), თუმცა მექანიკურად, თითქოს ნოდარის მხოლოდ თანამემამულეობა გვეცოტავა, ყველაზე გულუბრყვილო და უადგილო რამ წამომცდა "მი ტოჟე გრუზინსკიე პისაწელი". გაუკვირდა, ცოცხალი მწერალი, მით უფრო, ქართველი მწერალი არასოდეს ენახა. შევატყვე ეჭვის თვალით გვიყურებდა, ეგონა ვატყუებდით. უცებ, ჩემდა ბედად ჯანსუღ ჩარკვიანმა ჩამოიარა, მოვკიდე ხელი და მოვიყვანე _ ვოტ ონ, ბლისკი დრუგ სამავო დუმბადზე, პოეტ, ჯანსუღ ჩარკვიანი! _ მტკიცებულება დამაჯერებელი აღმოჩნდა...

მერე ემოციებისგან აღარ მახსოვს რაზე ვისაუბრეთ... მახსოვს, მეორე დღეს ბედნიერი ვიჯექი თვითმფრინავის სალონში, და დედისთვის მომქონდა ძვირფასი საყურის გამყიდველისგან საინტერესო და საყურეზე გაცილებით ძვირფასი ამბავი, საკაცობრიო მწერალ ნოდარ დუმბაძეზე. ილუმინატორში დედამიწა ნელნელა პატარავდებოდა იუველირის ბრილიანტის ნასხლეტივით, გულში კი იზრდებოდა პატარა გურული ბიჭი, რომელიც თავისი ადამიანობით, უბრალოებით და გულწრფელი ტკივილით მთელ დედამიწას შემოევლო ეკვატორად. მოვფრინავდი ადამიანი-ღმერთის სამშობლოდან ადამიანი-მზის სამშობლოში და სიტყვა "ადამიანი" გაცილებით ძვირფასი იყო ჩემთვის, ვიდრე, ოდესმე. ვუყურებდი დაპატარავებულ ბურთს, რომელსაც არც საზღვრები ქსელავდა, არც მავთულხლართები და არც ღობეები, იგი იყო ერთიანი, როგორც არასდროს - სახელად "მთელი სამყარო ჩვენ ვართ"!

გენრი დოლიძე - 2017 წელი